Saturday, December 1, 2012

HIV Sexual transmission လိင္ကတဆင့္ HIV ကူးစက္ျခင္း


AIDS နဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ သိခ်င္တာပါ။ ဖုိ-မ ဆက္ဆံရာမွာ သုတ္နဲ႔ ေသြးက ကူးတာေတာ့ သိပါတယ္။ အႀကမ္းဖ်ဥ္းေပါ့။ ဒါေပမဲ့ မရွင္းတာက ဘယ္လုိဘယ္ပုံ ၀င္ေရာက္တယ္ဆုိတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါ မရွင္းဘူး။ (၁) Oral Sex လုပ္ရာက ဘယ္လုိ ကူးတယ္။ (၂) Condom မသုံးရာက ဘယ္လုိကူးတယ္။ (၃) ဖုိ-မ ဆက္ဆံရင္းနဲ႔ မရဲ႕အရည္က Condom သုံးထားေပမယ့္ ကုိယ့္ရဲ႕ ဆီးစပ္ကုိ လာေပတဲ့အခါမ်ဳိးမွာေရာ ကူးတတ္ပါလား။ (၄) Condum သုံးရင္းနဲ႔ လိင္တံက ရွည္ေနလို႔ Condom တ၀က္ဘဲ ကာမိတဲ့အတြက္ safe ျဖစ္ပါ့မလားဆရာ။ (၅) Condum က မေပါက္မျပဲပါဘူး။ သုံးတာလဲ Dulux ပါ။ အဲဒါ ကေရာ စိတ္ခ်ရပါသလား။
လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ထံုးစံ လိင္အဂၤါ-လိင္လမ္းေၾကာင္းေတြကိုသာမက Oral ပါးစပ္ နဲ႔ Anal စအိုေတြကိုပါ အသံုးျပဳလာ ၾကတယ္။ လိင္ဆက္ဆံဖက္ တေယာက္ေယာက္မွာ HIV ပိုးရွိေနရင္ ပိုးေတြဟာ အေဖၚရဲ႕ (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ လိင္တံ၊ စအို၊ ပါးစပ္ နဲ႔ မ်က္စိေတြကို ဖံုးထားတဲ့ Mucous membranes အဖံုးလႊာပါးေတြကေန ၀င္ႏိုင္သလို Skin ရိုးရိုး အေရျပားမွာ အေပါက္-အျပဲရွိရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးထိုးအပ္ စတာနဲ႔ ထိုးေဖါက္ရင္ ကူး၀င္ေစႏိုင္တယ္။ ေနာက္ျပီး ပိုးရွိ မိခင္ကေန သူ႔ကေလးကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္တံုး၊ ေမြးဖြါးေနတံုးနဲ႔ ႏို႔တိုက္တံုးမွာလဲ ကူးေစတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ ရွိရွိ-မရွိရွိ HIV ပိုးရွိေနသူတိုင္းရဲ႕ ေသြးထဲအျပင္ Sexual secretions ေခၚတဲ့ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ က်ား-မ လိင္အဂၤါေတြကေန ထြက္တဲ့အရည္ မွန္သမွ်ထဲမွာလဲ ပိုးပါေနတယ္။ ပိုးေကာင္ေရ အနည္း-အမ်ားေတာ့ ကြဲျပားတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ လိင္တၾကိမ္ ဆက္ဆံတိုင္း (မ-က်ား) ဆက္ဆံရာကေန ကူးႏိုင္တာ ၀႕၀၄%၊ (က်ား-မ) ဆက္ဆံရာကေန ကူးႏိုင္တာ ၀႕၀၈% ရွိတယ္။ စအိုသံုးနည္းဆိုရင္ ၁႕၇% ရွိတယ္။ မခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ဒိထက္ ၅-၁၀ ဆ ပိုပါတယ္။
Anal intercourse without a condom (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ စအိုကို လိင္ဆက္ဆံနည္းဟာ ကူးစက္မႈႏႈန္း အမ်ားဆံုးလို႔ သိထားပါတယ္။ အၾကိမ္တိုင္းမွာ ၃%-၅% အထိ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ေနာက္ သုေတသနတခုက ယူဆတယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) နဲ႔ ပါးစပ္နည္းေတြမွာ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ ဆက္ဆံတာထက္ စအိုနည္းက ပိုျဖစ္တယ္။ ဘယ္အၾကိမ္မွာ ကူးမလဲ ေျပာဘို႔ မေသျခာတာမို႔ အျမဲတမ္း အကာအကြယ္ယူတာ အေကာင္းဆံုးပါ။
မကူးျခင္ရင္ အရွင္းဆံုးက လိင္မဆက္ဆံဘဲ ေနျခင္းဘဲ။ ပိုးရွိေန-မေန ၆ လ တခါ ေသြးစစ္ပါ။ ပိုး မရွိရင္ ဆက္ဆံႏိုင္ပါျပီ။ ဘယ္ေတာ့မဆို လိင္ဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္ Condom ကို အၾကိမ္တိုင္းမွာ အသစ္တခု သံုးပါ။ လိင္တံ သန္မာစျပဳတာနဲ႔ လိင္လမ္းထဲ မသြင္းမီ၊ “ဘယ္အရည္နဲ႔မွ မထိေသးခင္” လိင္တံကို Condom စြပ္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) ကို လိင္တံတခုလံုး မဖံုးမိရင္ လြတ္ေနတဲ့ေနရာမွာ အနာ-အဆာ မရွိရင္ေတာ့ မကူးပါ။
ဆက္ဆံမိလို႔ ဒါမွမဟုတ္ သံသယရွိရင္ ဆက္ဆံမႈျပဳျပီးရင္ ၆ ပါတ္ အတြင္း HIV antibody test ေသြးစစ္ပါ။ အမွန္ကေတာ့ ၆ လ ၾကာမွ ေသျခာေပါက္ Positive ရွိတာ သိတာပါ။ HIV ပိုး ၀င္-မ၀င္ စမ္းတာကို ELISA နည္းေခၚတယ္။ ေသြးျဖစ္ျဖစ္ တံေတြးျဖစ္ျဖစ္ စစ္တာဟာ မိနစ္ ၂၀ သာၾကာပါတယ္။ ELISA စမ္းလို႔ HIV antibody ေတြ႔ရင္ Western blot test နဲ႔ ေသျခာေအာင္လုပ္တယ္။ Rapid antibody tests အျမန္ စမ္းနည္းေတြ ေပၚေနပါျပီ။
ဒီၾကားထဲမွာ ပိုးအ၀င္ခံရျပီးသူ ၅၀% က တုပ္ေကြးနဲ႔ တူတာေတြ ခံစားလာရတာ၊ ၁ လ ၂ လ ၾကာႏိုင္တယ္။ Stage of primary HIV infection အစဦးကူးတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္ပူ၊ အဆစ္ေတြနာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ လည္ပင္းအၾကိတ္ေတြ ေရာင္-နာ ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔ အဲလိုမျဖစ္သလဲဆိုတာ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။ အဲလိုလကၡဏာ ခံစားရသူေတြ ေနာင္မွာ ဘာဆက္ျဖစ္မယ္ ဆိုတာကိုလဲ အတတ္ မေျပာႏိုင္ပါ။ ဒီအဆင့္မွာ Antibody testing လုပ္ေတာ့လဲ ေတြ႔ျခင္မွ ေတြ႔မယ္။ Viral load test ဗိုင္းရပ္စ္ အနည္း-အမ်ားဆိုတာ စစ္ရမယ္။ Billions of HIV particles (copies) သန္းေထာင္နဲ႔ခ်ီလို႔ ပြါးလာေနပါလိမ့္မယ္။ တျပိဳင္နက္ထဲမွာ CD4 cells ေတြ က်လာေနမယ္။
(ဗိုင္းရပ္စ္) ေတြက ေသြးထဲမွာသာမက တကိုယ္လံုးမွာ ရွိေနမယ္။ အထူးသျဖင့္ Lymph nodes တက္ေစ့၊ Brain ဦးေႏွာက္ နဲ႔ Genital secretions လိင္လမ္း-အရည္ေတြထဲမွာပါ။ Vagina အမ်ိဳးသမီး (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ Rectum က်ား-မ စအို၊ Urethra ဆီးသြား-ျပြန္ေတြကို ဖံုးထားတဲ့ အလႊာပါးေတြကေန ၀င္လာေစႏိုင္တယ္။ ဘယ္ေတာ့ AIDS ျဖစ္မလဲ မေျပာႏိုင္ပါ။ တခ်ိဳ႕ ၁ ႏွစ္၊ တခ်ိဳ႕ အႏွစ္ ၂၀ ၾကာတယ္။ ပ်မ္းမွ် ၈-၁၀ ႏွစ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
Vaginal sex (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို လိင္ဆက္ဆံျခင္း နဲ႔ HIV
လိင္မဆက္ဆံမီနဲ႔ ဆက္ဆံေနတံုး ေယာက်္ားကေန Semen ေခၚတဲ့ လိင္အဂၤါအရည္၊ အမ်ိဳးသမီး ဗဂ်ိဳင္းနား ကလဲ Vaginal fluids အရည္ေတြ ထြက္မယ္။ ပိုးရွိတဲ့ ေယာက္်ားဟာ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ လိင္ဆက္ဆံရင္ သူ႔အရည္ထဲက ပိုးဟာ Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ Cervix သားအိမ္အ၀ နဲ႔ Uterus သားအိမ္ေတြရဲ႕ အဖံုးလႊာေတြ ကေနတဆင့္ ၀င္သြားေစႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးမွာ အဲဒီ အနားတ၀ိႈက္မယ္ အနာအဆာ-ရွတာ တခုခု ရွိေနရင္ ကူးေစႏိုင္တယ္။ ၀င္လာတာနဲ႔ ေသြးထဲ ေရာက္သြားျပီ။ အနာအဆာ-ရွတာေတြက မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ေကာင္းမွ ျမင္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္တိုင္ကလဲ သိျခင္မွ သိပါလိမ့္မယ္။
အတူတူဘဲ အမ်ိဳးသမီးမွာ HIV ရွိေနျပီး၊ Condom မပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံရင္ HIV ပိုးက ေယာက္်ားရဲ႕ Penis လိင္တံ၊ Foreskin ထိပ္ဖ်ား-အေရျပား၊ Urethra ဆီးျပြန္အ၀ေတြမွာ အနာအဆာ-ရွာတာ ရွိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံေနတံုး ေသြးနဲ႔ ထိမိရင္ ပိုဆိုးလိမ့္မယ္။ ဆိုပါစို႔ ရာသီလာေနတာ။ ဒါ့အျပင္ Sexually transmitted diseases (STDs) ေခၚတဲ့ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခု ရွိေနရင္ HIV ကူးေစဘို႔ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ က်ား-လိင္တံအဖ်ား အေရျပား ဖံုးမေနတဲ့ ကြမ္းသီးေခါင္းက ပိုျပီး ႏူးညံ့လို႔ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ပြန္းလြယ္ ရွလြယ္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ စအိုေဘးက အေမႊးနဲ႔ ထိမိ၊ ပြတ္မိရင္းကေန မျမင္ရတဲ့အနာ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။
Anal sex စအိုလမ္းသံုးျပီး လိင္ဆက္ဆံျခင္းနည္း နဲ႔ HIV
လက္ခံတာ တူေပမဲ့ စအိုလမ္းကေန လိင္ဆက္ဆံခံရတာက (ဗဂ်ိဳင္းနား) က လိင္ဆက္ခံရတာထက္ ကူးစက္ခံရႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ စအိုလမ္းသံုးရင္ ႏွစ္ေယာက္သားမွာ လက္ခံသူက ပိုဆိုး၀ါးတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ Lining of the anus စအိုလမ္း အဖံုးလႊာက Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား) အလႊာထက္ ညံ့လို႔ဘဲ။ ေသြးထြက္ လြယ္ေသးတယ္။ ေသြးဆို ပိုဆိုးေရာ။ လက္ခံသူက ေယာက္်ားျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းမျဖစ္ျဖစ္ စအိုလမ္းကေန ဆက္ဆံေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေပးသူဟာလဲ ကူးခံရႏိုင္တာပါဘဲ။ ေနာက္ျပီး အစာလမ္းက ပိုးေတြနဲ႔ သန္ေကာင္ေတြလဲ စအိုလမ္းကေန လိင္ဆက္ဆံလို႔ ကူးႏိုင္တယ္။ လက္ေခ်ာင္းကို (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ စအို လမ္းမွာ ထည့္တာဆိုရင္လဲ အနာအဆာ ရွိရင္ ကူးမွာဘဲ။ ပါးစပ္နဲ႔ ကိုက္တာကေန ကူးတယ္ဆိုတာ ၂ ေယာက္၊ ၃ ေယာက္ေလာက္ ေတြ႔ဘူးထားတယ္။
Woman-to-woman Sex မိန္းမျခင္းဆက္ဆံတာ နဲ႔ HIV
Lesbians/Bisexual women “(လက္စ္ဘီယန္) နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး” ျဖစ္ျဖစ္ “ႏွစ္မ်ိဳးလံုးအက်င့္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ တျခား အမ်ိဳးသမီး” ျဖစ္ျဖစ္ လိင္ဆက္ဆံတာမွာ ကူးႏိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတာ ေတြ႔ရတယ္။ (သီအိုရီ) အရသာ ျဖစ္ႏိုင္ျပီး လက္ေတြ႔ျဖစ္တာ အေတာ္ရွားတယ္။ Theoretical risk ဆိုတာ စာတြက္တြက္ရင္ေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္၊ လက္ေတြ႔ အေထာက္အထား ေကာင္းေကာင္း မျပႏိုင္ေသးတာမ်ိဳး ေခၚတယ္။ Likely to happen “ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ေလာက္အထိ မဆိုးပါ။
STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ HIV
HIV နဲ႔ တျခား STDs ေတြက အျပန္အလွန္ သက္ေရာက္ႏိုင္ၾကတယ္။ HIV ရွိေနသူမွာ STDs ရွိေနရင္ HIV ကူးစက္ဘို႔ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ STDs ရွိေနသူကိုလဲ HIV ၀င္လာဘို႔ အခြင့္အလမ္း ပိုတယ္။ Syphilis ဆစ္ဖလစ္ နဲ႔ Herpes ေရယံု ဆိုတာေတြက အနာေတြျဖစ္ေနလို႔ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အျဖဴဆင္းေစတဲ့ Chlamydia ပိုး၊ ဆီးပူ-ေညာင္းက် ေခၚတဲ့ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယားပိုးေတြက အနာေတာ့ မဟုတ္ေပမဲ့ လိင္လမ္းရဲ႕ Immune response ေရာဂါျပီးႏိုင္စြမ္းကို တမ်ိဳး သက္ေရာက္ေစတာမို႔ ျဖစ္ရတယ္။
Oral sex လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ပါးစပ္သံုးတာ နဲ႔ HIV
ပိုးရွိေနသူရဲ႕ လိင္တံကို ပါးစပ္မွာ ထည့္သံုးရင္လဲ ကူးေစႏိုင္တယ္။ အလားတူဘဲ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕အရည္လဲ ပါးစပ္ထဲ ၀င္ရင္ ျဖစ္ျခင္တယ္။ အခြင္အလမ္းေတာ့ မမ်ားပါ။ ပါးစပ္မွာ အနာအဆာရွိတာ၊ သြားဖံုး ေသြးယိုတာမ်ိဳးမွာ ကူးမယ္။ Deep or open-mouthed kissing ႏႈတ္ခမ္းျခင္း စုပ္တာနဲ႔လဲ အခြင့္အလမ္း နည္းနည္းေလး ရွိေသးတယ္။ သြားရည္မွာ ပိုးအေရအတြက္ နဲနဲေတာ့ ပါတယ္။ သြားရည္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးထြက္စရာရွိရင္သာ ျဖစ္ပါမယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီ ထြက္တဲ့ က်ားအရည္ Precum ထဲမွာ ပိုး ပါေနေပမဲ့ ကူးေလာက္ေအာင္ မ်ား-မမ်ားဆိုတာ မေသျခာပါ။
ပါးစပ္သံုးတာကေန အကူးစက္ႏိုင္ဆံုး STD ဟာ Herpes ေရယံုပါ။ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ HSV type 1 နဲ႔ HSV type 2 ျဖစ္တယ္။ Type 1 က ပါးစပ္တ၀ိႈက္မွာ Cold sores မနာတဲ့အနာ ေပါက္ေစျပီး၊ Type 2 ကေန Genital herpes လိင္လမ္း ေရယံု ျဖစ္ေစတယ္။ Human Papilloma Virus (HPV) ဆိုတာလဲ ပါးစပ္လမ္းကေနကူးျပီး Genital warts လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္လမ္းသံုးရင္ (ဂႏိုရီးယား) ပိုးက လည္ေခ်ာင္းမွာ ကူးလာေစ ႏိုင္ျပီး၊ လည္ေခ်ာင္းကေန (ပါတနာ) ရဲ႕ တျခားလိင္လမ္းေတြ ကူးမယ္။ လည္ေခ်ာင္းမွာ ျဖစ္တာကို ေဆးမကုဘဲ ၃ လနဲ႔ ေပ်ာက္ေစႏိုင္ေပမဲ့ ဒီပိုးဘဲ လိင္လမ္း ေရာက္ရင္ Antibiotics ေဆးမေပးဘဲ မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။ Chlamydia ပိုးလဲ ပါးစပ္သံုးလို႔ လည္ေခ်ာင္းကို ကူးႏိုင္တယ္။ နည္းေတာ့ နည္းပါတယ္။ Syphilis (ဆစ္ဖလစ္) ကလဲ ပါးစပ္သံုးတာမွာ အနာအဆာရွိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။
Hepatitis A, B, C အသဲေရာင္ပိုးေတြ နဲ႔ HIV
အျဖစ္မ်ားလွတဲ့ Hepatitis A အသဲေရာင္-အသား၀ါ A virus ပိုး ဆိုတာက ေရာဂါရွိသူရဲ႕ မစင္မွာ ပါေနတယ္။ HIV လိုဘဲ လိင္ဆက္ဆံတံုး ပါးစပ္သံုးရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ Hepatitis B ပိုးက Sexual fluids လိင္ဆက္ဆံရင္ ထြက္တဲ့အရည္ေတြနဲ႔ ေသြးမွာပါေနတယ္။ Hepatitis C ပိုးကေတာ့ ေသြးမွာပါတယ္။ ပါးစပ္သံုးရင္ အနာအဆာ ရွိမွသာ ကူးမယ္။ ပါးစပ္ကို သံုးတဲ့အခါ ပိုးရွိသူက လက္ခံသူ၊ ျပဳလုပ္သူက ပိုကင္းသူဆိုရင္ ပိုးပါတဲ့ Sexual fluid က ပိုးမရွိေသးသူရဲ႕ ရာသီေသြး၊ ဒဏ္ရာ၊ ေရာင္ေနတဲ့ အနာထဲ ၀င္လာမွ ကူးမယ္။ ပံုမွန္ ပါးစပ္-လည္ေခ်ာင္းကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာကေတာ့ ခံႏိုင္ရည္ ရွိပါတယ္။
ပါးစပ္ သံုးတဲ့အခါ ပိုးမရွိသူက လက္ခံသူ၊ ျပဳလုပ္သူက ပိုးရွိသူျဖစ္အံုးေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သြားရည္ထဲမွာ ပိုးပါေနေပမဲ့ အေရအတြက္ နည္းလြန္းလို႔ပါ။ ပိုးရွိတဲ့ ျပဳလုပ္သူရဲ႕ အနာ-ဒဏ္ရာက ထြက္တဲ့ ေသြးက လက္ခံသူရဲ႕ လိင္လမ္း-စအိုမွာလဲ အနာအဆာရွိလို႔ ၀င္မွသာ ကူးေစမယ္။ ပါးစပ္လမ္း သံုးတယ္ဆိုတာ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္လိင္လမ္းကို ဆက္ဆံေနရင္း လုပ္ၾကတာမ်ားလို႔ ဘယ္လမ္းေၾကာင့္ ကူးတာလဲ သိဘို႔ခက္ခဲတယ္။
၂၀၀၁ စပိန္သုေတသနတခုအရ HIV ပိုးမရွိတဲ့ က်ား-မ ဆက္ဆံတာသာ ၀ါသနာပါသူ ေယာက္်ား ၁၃၅ ေယာက္ဟာ ပိုးရွိသူ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္နဲ႔ အၾကိမ္ေပါင္း ၁၉၀၀၀ အကာကြယ္မဲ့ ပါးစပ္သံုးျပီး ဆက္ဆံၾကတယ္။ HIV ကူးလာတာ မေတြ႔ရပါ။ ေတာင္အာဖရိကမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ စတုတၳအၾကိမ္ေျမာက္ International Oral AIDS Conference မယ္ တင္ျပတာက ပါးစပ္သံုး လိင္ဆက္ဆံတာကေန ကူးစက္ႏိုင္စြမ္း တၾကိမ္ျပဳတိုင္း 0.04% per contact ရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။
HIV Q and A
• လိင္ဆံရာသံုး အ၀တ္အစားေတြကေန ကူးသလား။ HIV ပိုးဟာ ကိုယ္ခႏၶာအျပင္ ေရာက္ရင္ ၾကာၾကာ မရွင္ႏိုင္ဘူး။ ဓါတ္ခြဲခမ္းမွာ စမ္းဘို႔ လုပ္ရတာက ပိုးေကာင္ေရ အမ်ားၾကီးနဲ႔ လုပ္ရတယ္။ သူတို႔ၾကိဳက္တာမ်ိဳး စီမံထားရင္ လအထိ ထားႏိုင္ေပမဲ့ ေျခာက္ေသြ႔ သြားရင္ ၉၀-၉၉% က နာရီပိုင္းနဲ႔ ေသသြားၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုးပါတဲ့ ေသြးနဲ႔ အရည္ေတြဟာ ေျခာက္ေသြ႔သြားရင္ ကူးစရာလမ္း မရွိသေလာက္ပါ။
• သတိထားဘို႔ လိုေသးတာက ေသြးကိုစစ္ေတာ့ ပိုးနည္းနည္းေတြ႔ေပမဲ့ HIV ေတြက Semen တို႔ Vaginal fluids ေတြမွာ မ်ားေနႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ Viral load မမ်ားေပမဲ့ အကာအကြယ္ယူဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
• HIV-negative ဆိုတာ ဘာလဲ။ ေသြးစစ္ခ်ိန္မွာ သူ႔ေသြးထဲမယ္ HIV antibodies မေတြ႔သူျဖစ္တယ္။ HIV လံုး၀ ကင္းေနတယ္လို႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃-၆ လအတြင္း HIV ပိုးရွိသူနဲ႔ အကာကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံ ခဲ့ဘူးေပမဲ့ သူ႔ကို မကူးခဲ့ဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ AIDS ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔လဲ မေျပာႏိုင္ပါ။
• HIV-positive ဆိုတာ ဘာလဲ။ တခ်ိန္ၾကရင္ AIDS ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေသြးထဲမွာ ရွိေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ AIDS ျဖစ္ေနျပီလို႔ ဆိုလိုတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ မၾကာခင္ ေသရေတာ့မယ္လို႔လဲ မဟုတ္ပါ။ သူကေန အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံသူမ်ားကို ကူးစက္ေစႏိုင္ျပီ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ဂရုစိုက္၊ အစာအာဟာရလဲ မွ်တေအာင္စား၊ ပံုမွန္ ေဆးစစ္၊ ေသျခာ ေဆးကုေနရင္ အၾကာၾကီး အသက္ရွင္ပါမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ

0 ကြန္မန့္ေရးရန္:

Post a Comment