(ေဒါက္တာ ရင္ရင္ႏြယ္၊ Ph.D ရခိုင္ ပဋိပကၡ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္)""
တရားမဝင္ ခိုးဝင္လာခဲ႔ေသာ စိမ့္ဝင္ ျပန္ပြား ဘဂၤလီမ်ား ကို လူ ဟုတ္ မဟုတ္ အျငင္းပြား ေနေသာ ျပသနာ မဟုတ္ပါ။ ထို စိမ့္ဝင္ျပန္႔ ပြား ဘဂၤလီ မ်ားအား တိုင္းရင္း သား အျဖစ္ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသား အားလံုး က လက္ မခံ ႏိုင္ျခင္း သည္ လူ႕ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း မရွိ ပါ။ လူသားတေယာက္အား လူသားတေယာက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ ၍ ရွင္သန္ခြင့္ ေပးနိုင္ေသာ္လည္း နိုင္ငံတခု ၏ နိုင္ငံသား တေယာက္ အျဖစ္ သတ္မွတ ္နိုင္ရန္ သတ္မွတ္ ျပဌာန္း ထားေသာ ဥပေဒ မ်ား နွင့္ ညီ ညြတ္ရန္ လိုပါသည္။
အစၥလာမ္က (မြတ္စလင္က) လူ႕ အခြင့္အေရး တို႔ လြတ္လပ္ေရး တို႕ တရားမ်တေရး တို႕ ဆိုတဲ႔ စကား မ်ားမ်ားေျပာ လာျပီဆိုရင္ သတိသာ ထားပါေတာ႕။ ဆင္ၾကံၾကံ ေနပါျပီ။ ဘယ္လို အစၥလာမ္ မိုက္ေဇးရွင္း၊ မူစလင္ မိုက္ေဇးရွင္း၊ လုပ္လို႔ ရမလဲ ေခ်ာင္းေန တုန္း ေျပာေန တာပါ။
အစၥလာမ္ မိုက္ေဇးရွင္းက အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ က တျခား ဘာသာ၀င္ကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ရေအာင္ယူျပီး ရျပီ ဆိုတာနဲ အစၥလာမ္ ဘာသာ မ၀င္၀င္ေအာင္ လုပ္ တာ ပါ။ မြတ္စလင္မိုက္ေဇးရွင္းက အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ မြတ္စလင္ ေတြ အလံုးအရင္း ၀င္ေရာက္ အေျခခ်ေန ထိုင္တာပါ။ လက္ရွိ ဘဂၤလီ ကိစၥဟာ ဘဂၤလီ ကို တိုင္းရင္းသားဇာတ္ သြင္းျပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ဖဲ႔ဘို႕ ၾကိဳးစား တာပါ။
အစၥလာမ္က (မြတ္စလင္က) သူတို႕ ႏိုင္ေျခ ရျပီ ဆိုရင္ေတာ့ လူ႕ အခြင့္အေရး တို႔ လြတ္လပ္ေရး တို႕ တရားမ်တေရး တို႕ ဆိုတဲ႔ စကား ေတြ အေျပာ မခံ ေတာပါဘူး။ အစၥလာမ္ ကိုရမ္ က်မ္းနဲ႔ အညီ စီရင္ခံရျပီ သာမွတ္ပါ။ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ အမ်ားဆံုး ရွိေနတဲ႔ မူစလင္နိုင္ငံ ခံယူထားတဲ႔ ဘယ္နိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္ အေရး စကား သြားေျပာလို႕ ရလို႕လဲ။
ျမန္မာေတြလည္း တျခားနိုင္ငံေတြ တရားမ၀င္ သြား အလုပ္လုပ္ ရလို႕ အဲဒီ့ အိမ္ရွင္ ႏိုင္ငံသား ခံယူ ခြင့္ျပဳဘို႕ ဘယ္သူမွ ေတာင္းဆို မေပး ပါဘူး။ ေတာင္း ဆိုသူ ကို လဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ သား မို႕ ဗုဒၼ ဘာသာ ခ်င္း မို႕ဆိုျပီး ဘယ္ ျမန္မာ ကမွ ေထာက္ခံ မေပးပါဘူး။ မရလို႕ မ တရား ဘူး လို႕လဲ ျမန္မာခ်င္း မေျပာေပး ပါဘူး။ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ ဥပေဒ အရ ခြင္ျပဳလို႕ နုိင္ငံ သားျပဳ ခြင့္ရတာ၊ မရတာ သူႏိုင္ငံ သူ႕ ဥပေဒ အရ သူ႕သေဘာပါပဲ။ တည္ဆဲ ဥပေဒ နဲ႕ ေဘာင္ ၀င္ရင္ နိုင္ငံသား ျပဳခြင့္ရ ၾက ပါ တယ္။ ေဘာင္ မ၀င္ ရင္ မရၾက ပါဘူး။ အိမ္ရွင္ နိုင္ငံေတြ ကလည္း ဥပေဒ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိပဲ အကန္အသတ္မဲ့ လက္ခံ တာ မဟုတ္ ပါဘူး။ ဘယ္ႏုိင္ငံမွ တည္ဆဲ ဥပေဒ ခြင္ျပဳခ်က္ မရွိပဲ ႏိုင္ငံျခားသားကို အကန္႕ အသတ္မဲ့ လက္ခံတာ မရွိဘူး။ တရား မ၀င္ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း သူေတြကို လည္း သက္ဆိုင္ရာ အိမ္ရွင္ နိုင္ငံ က ျပန္ပို႕ လိုက္ ရင္ ျမန္မာျပည္ မွာ ျပန္ လက္ခံ ရပါတယ္။ တရား၀င္ ဥပေဒ အရ ႏိုင္ငံ သားျဖစ္ ခြင့္ ရွိလို႕ ျမန္ မာ ႏိုင္ငံ သား ျဖစ္ေနၾက တဲ့ ဘဂၤလီေတြ ျမန္မာျပည္ မွာ အမ်ားၾကီး ပါ။ ဘယ္ သူ မွ ဥပေဒ မရွိပဲ ကိုယ္လိုရာ ဆြဲျပီး လူ႕ အခြင့္ အေရး စကားေျပာ၊ အခြင့္အေရး ယူခ်င္ လို႕ မရပါဘူးဗ်ာ။
၁၉၈၂ ႏုိင္ငံသား ဥပေဒ ကုိ ဘဂၤလီ (မြတ္စလင္) အၾကိဳက္ လိုက္ျပင္ဆင္ေပးဘို႕ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွာ ေနာက္ အႏွစ္ တရာ အတြင္း အစီအစဥ္ မရွိပါဘူး။
၁၉၈၂ နိုင္ငံသား ဥပေဒကို မၾကိဳက္လို႕ အႏွိမ္ခံရတယ္ လို႕ထင္ရင္ ျမန္မာျပည္မွာ မေနခ်င္ရင္ မြတ္စ လင္ ေတြ ျမန္မာျပည္က ထြက္သြားလို႕ ရပါတယ္။
