ဗုဒၶဘာသာ ၀င္တိုင္းသိသင့္တဲ့..ဘာသာေရးဆိုင္ရာ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား
Posted by myominthan
ဘဒၵကမာၻတြင္ ပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရားငါးဆူ
၁။ ကကုသန္ျမတ္စြာဘုရား
၂။ ေကာဏဂံုျမတ္စြာဘုရား
၃။ ကႆပျမတ္စြာဘုရား
၄။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား
၅။ အရိေမေတၱယ်ျမတ္စြာဘုရား (ေနာင္ပြင့္ေတာ္မႈမည္)
သာသနာေတာ္သံုးရပ္
၁။ ပရိယတၱိ သာသနာ = ပိဋကပ္စာေပသင္ၾကားျခင္း
၂။ ပဋိပတၱိ သာသနာ = တရားေတာ္ႏွင့္အညီက်င့္ျခင္း
၃။ ပဋိေ၀ဒ သာသနာ = ထိုးထြင္းသိျမင္ျခင္း
ရတနာသံုးပါး
၁။ ဘုရား ၂။ တရား ၃။ သံဃာ
ေဂါတမဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားႏွင့္
ပတ္သက္၍ သိသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖခမည္းေတာအမည္ = သုေဒါၶဓန
ျမတ္စြာဘုရား၏ မယ္ေတာ္အမည္ = မယ္ေတာ္မာယာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ ေမြးဖြားရာဇာတိ = ကပၸိလ၀တ္
ျမတ္စြာဘုရား၏ ငယ္နာမည္ = သိဒၶတၻမင္းသား
ျမတ္စြာဘုရား၏ ၾကင္ယာေတာ္ = ယေသာ္ဓရာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ သားေတာ္ = ရာဟုလာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖြားဖက္ေတာ္ခုႏွစ္ေယာက္= ေမာင္စံ၊ ခႏိၶကျမင္း၊ ကာဠဳဒါရီအမတ္၊
ေရႊအိုးၾကီးေလးလံုး၊ ညီေနာ္အာနႏၵာ၊
ယေသာ္ဓရာ၊ ေဗာဓိေညာင္ပင္
သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာန
၁။ ျမတ္စြာဘုရားဖြားျမင္သည့္အရပ္ = လံုမၺနီဥယာဥ္
၂။ ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူေသာေနရာ = ဗုဒၶဂါယာ
၃။ ဓမၼစၾကာတရားဦးေဟာေတာ္မူေသာေနရာ = မိဂဒါ၀ုန္ေတာ
၄။ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာေနရာ = ကုသိနာရုံ
သတၱဌာန ခုႏွစ္ပါး
၁။ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္၏ အေရွ႕ေျမာက္တစ္လံကြာ ေရႊပလႅင္ဌာန
၂။ ေဗာဓိပင္၏ ေျမာက္ဘက္ ၁၀ လံကြာဌာန အနိမိသအရပ္
၃။ ေဗာဓိပင္ႏွင့္ အနိမိသအၾကားႏွစ္လံကြာဌာန ရတနာစၾကၤ ံ
၄။ ေဗာဓိပင္၏ အေနာက္ေျမာက္ ၁၅ လံကြာ ရတနာဃရေရႊအိမ္
၅။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ ၃၂ လံကြာ အဇပါလ ဆိတ္ေက်ာင္းေညာင္ပင္
၆။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ေတာင္ ၁၅ လံကြာ မုစလိႏၵာအိုင္၀ယ္ နဂါးပါးျပင္းေအာက္ဌာန
၇။ ေဗာဓိပင္၏ ေတာင္ဘက္ ၁၁ လံကြာ လင္းလြန္းပင္အရပ္
ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး
၁။ အရဟံ = ပူေဇာ္အထူးခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၂။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ = အလံုးစံုေသာတရားအေပါင္းကိုသိျမင္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၃။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ = ၀ိဇၨာသံုးပါး၊ ၀ိဇၨာရွစ္ပါး၊ စရဏတရား ၁၅ပါး တို႔ႏွင့္
ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၄။ သုဂေတာ = ေကာင္းေသာစကားကိုသာဆိုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၅။ ေလာက၀ီဒူ = ေလာကသံုးပါးကုိသိေတာ္မူအပ္ေသာဂုဏ္။
၆။ အႏုတၱေရာ ပုရိသ ဓမၼသာရထိ= မယဥ္ေက်းေသာ လူနတ္ျဗဟၼာသတၱ၀ါတို႔ကို
ယဥ္ေက်းေအာင္ဆံုးမေသာဂုဏ္။
ရ။ သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ = နတ္လူတို႔၏ ဆရာျဖစ္ေသာမူေသာဂုဏ္။
၈။ ဗုေဒၶါ = သစၥာေလးပါးကို သိေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၉။ ဘဂ၀ါ = ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
တရားဂုဏ္ေတာ္ ေျခာက္ပါး
၁။ သြာကၡာေတာ = တရားေတာ္၏ အစအလယ္အဆံုးေကာင္းေသာဂုဏ္။
၂။ သႏိၵဌိေကာ = ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ကိေလသာကို
ေအာင္တတ္ေသာဂုဏ္။
၃။ အကာလိေကာ = အခါမလင့္ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေပးတတ္ေသာဂုဏ္။
၄။ ဧဟိပႆိေကာ = လာလွည့္ရႈလွည့္ဟူ၍ အစီရင္ကိုခံထိုက္ေသာဂုဏ္။
၅။ ၾသပေနယ်ိေကာ = စိတ္ႏွင့္မခြာဘဲေဆာင္ျခင္းငွာထိုက္ေသာဂုဏ္။
၆။ ပစၥတၱံေ၀ဒိတေဗၺာ၀ိညူဟိ = ပညာရွိတို႔စိတ္၌ သိအပ္ခံစားအပ္ေသာဂုဏ္။
သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါး
၁။ သုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တုိ႔ကို ေကာင္းစြာက်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၂။ ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တို႔ကို ေျဖာင့္မတ္စြာက်င့္ေသာဂုဏ္။
၃။ ဥာယပၸဋိပေႏၷာ = နိဗၺာန္၏ အက်ိဳးငွာ က်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၄။ သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ = အရိုအေသျပဳထိုက္ေအာင္ သိကၡာတို႔ကိုရိုေသထိုက္ေသာဂုဏ္။
၅။ အာဟုေနေယ်ာ = အေ၀းမွေဆာင္၍ သီလ၀ႏ ၱတို႔အား လွဴအပ္ေသာ ပစၥည္းကို
ခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၆။ ပါဟုေနေယ်ာ = ခ်စ္ခင္ႏွစ္လိုအပ္ေသာဧည့္သည္တို႔အဖို႔ စီရင္ထားေသာ
ျမတ္ေသာအလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
ရ။ ဒကၡိေနေယ်ာ = တမလြန္ေလာကကို ယံုၾကည္၍ေပးအပ္ေသာ ျမတ္ေသာ
အလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၈။ အဥၨလီကရဏီေယ်ာ = ေကာင္းမူကိုအလိုရွိသူတို႔ လက္အုပ္ခ်ီ၍ ရွိခိုးျခင္းငွာ
ထိုက္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၉။ အႏုတၱရံပုညေခတၱံ = ေကာင္းမူတည္းဟူေသာ မ်ိဳးေစ့တို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးရာ
လယ္ေျမေကာင္းသဖြယ္ျဖစ္ေသာဂုဏ္။
အႏွစ္သံုးပါး
၁။ ဒါန ၂။ သီလ ၃။ ဘာ၀နာ
ပစၥည္းေလးပါး
၁။ ဆြမ္း ၂။ ေဆး ၃။ သကၤန္း ၄။ ေက်ာင္း
ဆီမီးကပ္လွဴျခင္းအက်ိဳးႏွစ္ပါး
၁။ ပကတိမ်က္စိၾကည္လင္ျခင္း
၂။ ဥာဏ္ (မ်က္စိ)ၾကည္လင္ျခင္း
ဆြမ္းအက်ိဳး ငါးပါး
၁။ အာယု = အသက္ရွည္ျခင္း
၂။ ၀ဏၰ = အဆင္းလွျခင္း
၃။ သုခ = ခ်မ္းသာၾကီးျခင္း
၄။ ဗလ = ခြန္အားၾကီးျခင္း
၅။ ပရိဘာန = ဥာဏ္ပညာၾကီးျခင္း
ပန္းလွဴရသည့္ အက်ိဳးသံုးပါး
၁။ ရုပ္ရည္လွပသည္။
၂။ ခႏၵာကိုယ္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစသည္။
၃။ ခံတြင္းအနံ ေမႊးၾကည္ေစသည္။
သီလရွိသူ ရႏိုင္ေသာအက်ိဳး ငါးပါး
၁။ စည္းစိပ္ဥစၥာရရွိႏိုင္သည္။
၂။ ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ၾကားႏိုင္သည္။
၃။ တင့္တင့္တယ္တယ္ေနနိုင္သည္။
၄။ မေတြမေ၀ဘဲေသရမည္။
၅။ ေသျပီးေနာက္ ေကာင္းေသာဘ၀ေရာက္ႏိုင္သည္။
တရားနာျခင္း၏ အက်ိဳး ငါးပါး
၁။ မၾကားဖူးေသာ ထံုနည္းပံုစံ တရားေကာင္းတုိ႔ကို ၾကားရျခင္း။
၂။ ၾကားဖူးေသာ တရားေကာင္းကို အဖန္တလဲလဲ မွတ္မိေအာင္နာၾကားရျခင္း။
၃။ ယံုမွားသံသယကို ေဖ်ာက္ႏိုင္ျခင္း။
၄။ အယူ၀ါဒကို ေျဖာင့္မတ္စြာ ယူႏိုင္ျခင္း။
၅။ သဒၶါယံုၾကည္ေသာစိတ္တိုးပြားေစျခင္း။
ေမတၱာအက်ိဳး ၁၁ ပါး
၁။ ခ်မ္းသာစြာအိပ္ရသည္။
၂။ ခ်မ္းသာစြာႏိုးရသည္။
၃။ မေကာင္းေသာအိမ္မက္မျမင္
၄။ လူနတ္ခ်စ္သနားသည္။
၅။ ေဘးလြတ္ေအာင္နတ္တို႔ေစာင္မသည္။
၆။ မီးမေလာင္ႏိုင္
၇။ ဓားလက္နက္မထိႏိုင္
၈။ အဆိပ္ႏွင့္မေသႏိုင္
၉။ မေကာင္းေသာစိတ္ေပ်ာက္သည္။
၁၀။ မ်က္ႏွာအဆင္းလွသည္။
၁၁။ မေတြေ၀ဘဲေသ၍ ျဗမၼာျပည္သို႔ေရာက္သည္။
သည္းခံျခင္းအက်ိဳး ငါးမ်ိဳး
၁။ လူအမ်ားခ်စ္ျခင္း။
၂။ ရန္ျငိမ္းျခင္း။
၃။ အျပစ္နည္းျခင္း။
၄။ မေတြမေ၀ေသရျခင္း။
၅။ သုဂတိဘ၀သို႔လားရျခင္း။
အပယ္ေလးပါး
၁။ ငရဲ ၂။ တိရိစာၦန္ ၃။ ျပိတၱာ ၄။ အသူရကာယ္
ကပ္သံုးပါး
၁။ ဒုဗိ ၻကၡႏ ၱရကပ္ = ငတ္မြတ္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
၂။ သတၱႏ ၱရကပ္ = လက္နက္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
၃။ ေရာဂႏ ၱရကပ္ = ေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါး
၁။ ငရဲ = ခ်မ္းသာမႈအလ်ဥ္းမရွိေသာအရပ္
၂။ တိရစာၦန္ = နိဗၺာန္ႏွင့္ဖီလာ မိုးကိုေက်ေပးေသာသတၱ၀ါ
၃။ ျပိတၱာ = ကိုယ္လက္အဂၤါ မမွ်တေသာသတၱ၀ါ
၄။ အသညေဇာ = ခႏၶာကိုယ္တစ္ပါးသာရွိ၍ အသက္နာမ္မရွိေသာ ျဗဟၼာဘံု
၅။ ပစၥႏ ၱေရာ = ရတနာသံုးပါး မသိ၊ မရွိေသာ ေတာခ်ံဳ အံုျခားအရပ္
၆။ မိစာၦဒိဌိ = မွားေသာအယူရွိေသာ လူမ်ိဳးစု
၇။ ၀ိကလိျႏိၵယ = သစၥာေလးပါးတရားကိုနာၾကားရေသာ္
၈။ ဗုဒၶသုေညာ တိေဟတုေကာ = အသိအလိမၼာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ္လည္း ဘုရားပြင့္ေသာ
ကာလႏွင့္လြဲ၍ လူျဖစ္ရျခင္း။
ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါး
၁။ ေရ ၂။ မီး ၃။ မင္းဆိုး ၄။ သူခိုး ၅။ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူ
၀ိပတၱိတရား ေလးပါး
၁။ သီလ၀ိပတိၱ = သီလပ်က္ျခင္း
၂။ ဒိဌိ၀ိပတိၱ = အယူပ်က္ျခင္း
၃။ အာစာရ၀ိပတိၱ = အက်င့္ပ်က္ျခင္း
၄။ အာဇီ၀၀ိပတိၱ = အသက္ေမြးမႈပ်က္ျခင္း
ဗ်သနတရား ငါးပါး
၁။ ဥာတိဗ်သန = ေဆြမ်ိဳးဥာတိတို႔ ေသေက်ပ်က္စီးျခင္း
၂။ ေဘာဂဗ်သန = ရာထူးဂုဏ္သိမ္ စည္းစိမ္ဥစၥာေလ်ာက်ပ်က္စီးျခင္း
၃။ ေရာဂဗ်သန = အနာေရာဂါ ႏွိပ္စက္ပ်က္စီးျခင္း
၄။ သီလဗ်သန = အက်င့္သီလပ်က္စီးျခင္း
၅။ ဒိဌိဗ်သန = အယူ၀ါဒ လြဲမွားပ်က္စီးျခင္း
ကိေလသာ သံုးပါး
၁။ ေလဘ ၂။ ေဒါသ ၃။ ေမာဟ
ကာလ သံုးပါး
၁။ အတိတ္ = လြန္ေလျပီးေသာကာလ
၂။ ပစၥဳပၸါန္ = လက္ရွိကာလ
၃။ အနာဂတ္ = ေနာင္ကာလ
အဂတိတရား ေလးပါး
၁။ ဆႏၵ ၂။ ေဒါသ ၃။ ဘယာ ၄။ ေမာဟ
မ်က္ေမွာက္စည္းစိမ္ပ်က္စီးေၾကာင္းတရား သံုးပါး
၁။ ဣတိၳဓုတၱ = မိန္းမလိုက္စားျခင္း
၂။ သုရာဓုတၱ = ေသေသာက္ၾကဴးျခင္း
၃။ အကၡဓုတၱ = ေလာင္းကစားျခင္း
သရဏဂုံပ်က္ရေသာအေၾကာင္း ႏွစ္ပါး
၁။ မိစာၦဒိဌိအယူကိုေျပာင္းယူျခင္း ၂။ ေသဆံုးျခင္း
ကံသံုးပါး
၁။ ကာယကံ = ကိုယ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
၂။ ၀စီကံ = ႏႈတ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
၃။ မေနာကံ = စိတ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
အာရုံ ေျခာက္ပါး ကာမဂုဏ္တရားမ်ား
၁။ ရႈပါရုံ = အဆင္းအာရုံ
၂။ သဒၵါရံု = အသံအာရုံ
၃။ ဂႏၶာရုံ = အနံအာရုံ
၄။ ရသာရုံ = အရသာအာရုံ
၅။ ေဖာဌဗၺရုံ = အေတြ႕အာရုံ
၆။ ဓမၼာရုံ = တရားသေဘာအာရုံ
ပိဋကတ္ သံုးပံု
၁။ သုတၱန္ ၂။ ၀ိနည္း ၃။ အဘိဓမၼာ
ေစတနာ သံုးတန္
၁။ ပုဗၺ =ၾကိဳတင္ေစတနာ ၂။ မုဥၥ = ျပဳဆဲေစတနာ ၃။ ပရ = ျပဳျပီးေစတနာ
ေလာကပါလတရား သံုးပါး
၁။ လြတ္လပ္ျခင္း ၂။ ညီမွ်ျခင္း ၃။ တရားမွ်တျခင္း
ေ လာက သံုးပါး
၁။ သတၱေလာက = လူသတၱ၀ါမ်ား၏ ေလာက
၂။ သခၤါရေလာက = ျဖစ္ပ်က္ျပဳျပင္ေလာက
၃။ ၾသကာသေလာက = ရွိရွိသမွ်လူသတၱ၀ါအားလံုးရွိေသာေလာက
ျဗဟၼစိုရ္တရား ေလးပါး
၁။ ေမတၱာတရား ၂။ ကရုဏာတရား ၃။ မုဒိတာတရား ၄။ ဥပကၡာတရား
သမၸတိၱတရား ေလးပါး
၁။ ကာလသမၸတိၱ = ေခတ္အခါေကာင္းႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။
၂။ ဂတိသမၸတ = လူ႔ဘ၀နတ္ဘ၀ကဲ့သို႔ ေကာင္းေသာဂတိႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။
၃။ ဥပဓိသမၸတ = ေျခလက္အဂၤါညီညာျပည့္စံုျခင္း၊ ရုပ္ရည္ရူပကာတင့္တယ္ျခင္း။
၄။ ပေယာဂသမၸတ = ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ကံသံုးပါးျဖဴစင္ေကာင္းမြန္ျခင္း။
သမၸဒါတရား ေလးပါး (မ်က္ေမွာက္ၾကီးပြားေၾကာင္းတရား ေလးပါး)
၁။ ဥဌာနသမၸဒါ = ထၾကြလံု႔လ၀ီရိယႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ
၂။ အာရကၡသမၸဒါ = ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ
၃။ ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ = မိတ္ေဆြေကာင္းရွိမႈ
၄။ သမဇီ၀ိတသမၸဒါ = မွ်တစြာအသက္ေမြးမႈ
ခႏၶာ ငါးပါး
၁။ ရူပကၡႏၶာ ၂။ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ ၃။ သခၤါရကၡႏၶာ
၄။ သညာကၡႏၶာ ၅။ ၀ိညာဏကၡႏၶာ
သစၥာ ေလးပါး
၁။ ဒုကၡသစၥာ ၂။ သမုဒယသစၥာ ၃။ နိေရာဓသစၥာ ၄။ မဂၢသစၥာ
ေစတီ ေလးမ်ိဳး
၁။ ဓမၼေစတီ ၂။ ဓါတုေစတီ ၃။ ဥဒိၶႆေစတီ ၄။ ပရိေဘာဂေစတီ
ဥပါယ္တံမ်ဥ္ ေလးမ်ိဳး
၁။ ေဘဒဥပါယ္ = သေဘာထားအယူအဆကြဲလြဲေအာင္ ေသြးတုိးသပ္လွ်ိဳသည့္နည္းလမ္း။
၂။ ဒဏၡဳဥပါယ္ = ေထာင္ခ်ျခင္း၊ အခ်ဳပ္ခ်ျခင္းစေသာ ဒဏ္ခတ္သည့္နည္းလမ္း။
၃။ သာမဥပါယ္ = ရင္းႏွီးေအာင္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္း၊ ကိုယ္ဘက္ပါေအာင္ ေဖ်ာင္းဖ်
ေျပာဆိုစည္းရုံးျခင္းနည္းလမ္း။
၄။ ဒါနဥပါယ္ = ေပးကမ္းျခင္းနည္းလမ္း။
Posted by myominthan
ဘဒၵကမာၻတြင္ ပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရားငါးဆူ
၁။ ကကုသန္ျမတ္စြာဘုရား
၂။ ေကာဏဂံုျမတ္စြာဘုရား
၃။ ကႆပျမတ္စြာဘုရား
၄။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား
၅။ အရိေမေတၱယ်ျမတ္စြာဘုရား (ေနာင္ပြင့္ေတာ္မႈမည္)
သာသနာေတာ္သံုးရပ္
၁။ ပရိယတၱိ သာသနာ = ပိဋကပ္စာေပသင္ၾကားျခင္း
၂။ ပဋိပတၱိ သာသနာ = တရားေတာ္ႏွင့္အညီက်င့္ျခင္း
၃။ ပဋိေ၀ဒ သာသနာ = ထိုးထြင္းသိျမင္ျခင္း
ရတနာသံုးပါး
၁။ ဘုရား ၂။ တရား ၃။ သံဃာ
ေဂါတမဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားႏွင့္
ပတ္သက္၍ သိသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖခမည္းေတာအမည္ = သုေဒါၶဓန
ျမတ္စြာဘုရား၏ မယ္ေတာ္အမည္ = မယ္ေတာ္မာယာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ ေမြးဖြားရာဇာတိ = ကပၸိလ၀တ္
ျမတ္စြာဘုရား၏ ငယ္နာမည္ = သိဒၶတၻမင္းသား
ျမတ္စြာဘုရား၏ ၾကင္ယာေတာ္ = ယေသာ္ဓရာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ သားေတာ္ = ရာဟုလာ
ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖြားဖက္ေတာ္ခုႏွစ္ေယာက္= ေမာင္စံ၊ ခႏိၶကျမင္း၊ ကာဠဳဒါရီအမတ္၊
ေရႊအိုးၾကီးေလးလံုး၊ ညီေနာ္အာနႏၵာ၊
ယေသာ္ဓရာ၊ ေဗာဓိေညာင္ပင္
သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာန
၁။ ျမတ္စြာဘုရားဖြားျမင္သည့္အရပ္ = လံုမၺနီဥယာဥ္
၂။ ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူေသာေနရာ = ဗုဒၶဂါယာ
၃။ ဓမၼစၾကာတရားဦးေဟာေတာ္မူေသာေနရာ = မိဂဒါ၀ုန္ေတာ
၄။ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာေနရာ = ကုသိနာရုံ
သတၱဌာန ခုႏွစ္ပါး
၁။ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္၏ အေရွ႕ေျမာက္တစ္လံကြာ ေရႊပလႅင္ဌာန
၂။ ေဗာဓိပင္၏ ေျမာက္ဘက္ ၁၀ လံကြာဌာန အနိမိသအရပ္
၃။ ေဗာဓိပင္ႏွင့္ အနိမိသအၾကားႏွစ္လံကြာဌာန ရတနာစၾကၤ ံ
၄။ ေဗာဓိပင္၏ အေနာက္ေျမာက္ ၁၅ လံကြာ ရတနာဃရေရႊအိမ္
၅။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ ၃၂ လံကြာ အဇပါလ ဆိတ္ေက်ာင္းေညာင္ပင္
၆။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ေတာင္ ၁၅ လံကြာ မုစလိႏၵာအိုင္၀ယ္ နဂါးပါးျပင္းေအာက္ဌာန
၇။ ေဗာဓိပင္၏ ေတာင္ဘက္ ၁၁ လံကြာ လင္းလြန္းပင္အရပ္
ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး
၁။ အရဟံ = ပူေဇာ္အထူးခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၂။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ = အလံုးစံုေသာတရားအေပါင္းကိုသိျမင္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၃။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ = ၀ိဇၨာသံုးပါး၊ ၀ိဇၨာရွစ္ပါး၊ စရဏတရား ၁၅ပါး တို႔ႏွင့္
ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၄။ သုဂေတာ = ေကာင္းေသာစကားကိုသာဆိုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၅။ ေလာက၀ီဒူ = ေလာကသံုးပါးကုိသိေတာ္မူအပ္ေသာဂုဏ္။
၆။ အႏုတၱေရာ ပုရိသ ဓမၼသာရထိ= မယဥ္ေက်းေသာ လူနတ္ျဗဟၼာသတၱ၀ါတို႔ကို
ယဥ္ေက်းေအာင္ဆံုးမေသာဂုဏ္။
ရ။ သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ = နတ္လူတို႔၏ ဆရာျဖစ္ေသာမူေသာဂုဏ္။
၈။ ဗုေဒၶါ = သစၥာေလးပါးကို သိေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၉။ ဘဂ၀ါ = ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။
တရားဂုဏ္ေတာ္ ေျခာက္ပါး
၁။ သြာကၡာေတာ = တရားေတာ္၏ အစအလယ္အဆံုးေကာင္းေသာဂုဏ္။
၂။ သႏိၵဌိေကာ = ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ကိေလသာကို
ေအာင္တတ္ေသာဂုဏ္။
၃။ အကာလိေကာ = အခါမလင့္ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေပးတတ္ေသာဂုဏ္။
၄။ ဧဟိပႆိေကာ = လာလွည့္ရႈလွည့္ဟူ၍ အစီရင္ကိုခံထိုက္ေသာဂုဏ္။
၅။ ၾသပေနယ်ိေကာ = စိတ္ႏွင့္မခြာဘဲေဆာင္ျခင္းငွာထိုက္ေသာဂုဏ္။
၆။ ပစၥတၱံေ၀ဒိတေဗၺာ၀ိညူဟိ = ပညာရွိတို႔စိတ္၌ သိအပ္ခံစားအပ္ေသာဂုဏ္။
သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါး
၁။ သုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တုိ႔ကို ေကာင္းစြာက်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၂။ ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တို႔ကို ေျဖာင့္မတ္စြာက်င့္ေသာဂုဏ္။
၃။ ဥာယပၸဋိပေႏၷာ = နိဗၺာန္၏ အက်ိဳးငွာ က်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၄။ သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ = အရိုအေသျပဳထိုက္ေအာင္ သိကၡာတို႔ကိုရိုေသထိုက္ေသာဂုဏ္။
၅။ အာဟုေနေယ်ာ = အေ၀းမွေဆာင္၍ သီလ၀ႏ ၱတို႔အား လွဴအပ္ေသာ ပစၥည္းကို
ခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၆။ ပါဟုေနေယ်ာ = ခ်စ္ခင္ႏွစ္လိုအပ္ေသာဧည့္သည္တို႔အဖို႔ စီရင္ထားေသာ
ျမတ္ေသာအလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
ရ။ ဒကၡိေနေယ်ာ = တမလြန္ေလာကကို ယံုၾကည္၍ေပးအပ္ေသာ ျမတ္ေသာ
အလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။
၈။ အဥၨလီကရဏီေယ်ာ = ေကာင္းမူကိုအလိုရွိသူတို႔ လက္အုပ္ခ်ီ၍ ရွိခိုးျခင္းငွာ
ထိုက္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။
၉။ အႏုတၱရံပုညေခတၱံ = ေကာင္းမူတည္းဟူေသာ မ်ိဳးေစ့တို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးရာ
လယ္ေျမေကာင္းသဖြယ္ျဖစ္ေသာဂုဏ္။
အႏွစ္သံုးပါး
၁။ ဒါန ၂။ သီလ ၃။ ဘာ၀နာ
ပစၥည္းေလးပါး
၁။ ဆြမ္း ၂။ ေဆး ၃။ သကၤန္း ၄။ ေက်ာင္း
ဆီမီးကပ္လွဴျခင္းအက်ိဳးႏွစ္ပါး
၁။ ပကတိမ်က္စိၾကည္လင္ျခင္း
၂။ ဥာဏ္ (မ်က္စိ)ၾကည္လင္ျခင္း
ဆြမ္းအက်ိဳး ငါးပါး
၁။ အာယု = အသက္ရွည္ျခင္း
၂။ ၀ဏၰ = အဆင္းလွျခင္း
၃။ သုခ = ခ်မ္းသာၾကီးျခင္း
၄။ ဗလ = ခြန္အားၾကီးျခင္း
၅။ ပရိဘာန = ဥာဏ္ပညာၾကီးျခင္း
ပန္းလွဴရသည့္ အက်ိဳးသံုးပါး
၁။ ရုပ္ရည္လွပသည္။
၂။ ခႏၵာကိုယ္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစသည္။
၃။ ခံတြင္းအနံ ေမႊးၾကည္ေစသည္။
သီလရွိသူ ရႏိုင္ေသာအက်ိဳး ငါးပါး
၁။ စည္းစိပ္ဥစၥာရရွိႏိုင္သည္။
၂။ ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ၾကားႏိုင္သည္။
၃။ တင့္တင့္တယ္တယ္ေနနိုင္သည္။
၄။ မေတြမေ၀ဘဲေသရမည္။
၅။ ေသျပီးေနာက္ ေကာင္းေသာဘ၀ေရာက္ႏိုင္သည္။
တရားနာျခင္း၏ အက်ိဳး ငါးပါး
၁။ မၾကားဖူးေသာ ထံုနည္းပံုစံ တရားေကာင္းတုိ႔ကို ၾကားရျခင္း။
၂။ ၾကားဖူးေသာ တရားေကာင္းကို အဖန္တလဲလဲ မွတ္မိေအာင္နာၾကားရျခင္း။
၃။ ယံုမွားသံသယကို ေဖ်ာက္ႏိုင္ျခင္း။
၄။ အယူ၀ါဒကို ေျဖာင့္မတ္စြာ ယူႏိုင္ျခင္း။
၅။ သဒၶါယံုၾကည္ေသာစိတ္တိုးပြားေစျခင္း။
ေမတၱာအက်ိဳး ၁၁ ပါး
၁။ ခ်မ္းသာစြာအိပ္ရသည္။
၂။ ခ်မ္းသာစြာႏိုးရသည္။
၃။ မေကာင္းေသာအိမ္မက္မျမင္
၄။ လူနတ္ခ်စ္သနားသည္။
၅။ ေဘးလြတ္ေအာင္နတ္တို႔ေစာင္မသည္။
၆။ မီးမေလာင္ႏိုင္
၇။ ဓားလက္နက္မထိႏိုင္
၈။ အဆိပ္ႏွင့္မေသႏိုင္
၉။ မေကာင္းေသာစိတ္ေပ်ာက္သည္။
၁၀။ မ်က္ႏွာအဆင္းလွသည္။
၁၁။ မေတြေ၀ဘဲေသ၍ ျဗမၼာျပည္သို႔ေရာက္သည္။
သည္းခံျခင္းအက်ိဳး ငါးမ်ိဳး
၁။ လူအမ်ားခ်စ္ျခင္း။
၂။ ရန္ျငိမ္းျခင္း။
၃။ အျပစ္နည္းျခင္း။
၄။ မေတြမေ၀ေသရျခင္း။
၅။ သုဂတိဘ၀သို႔လားရျခင္း။
အပယ္ေလးပါး
၁။ ငရဲ ၂။ တိရိစာၦန္ ၃။ ျပိတၱာ ၄။ အသူရကာယ္
ကပ္သံုးပါး
၁။ ဒုဗိ ၻကၡႏ ၱရကပ္ = ငတ္မြတ္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
၂။ သတၱႏ ၱရကပ္ = လက္နက္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
၃။ ေရာဂႏ ၱရကပ္ = ေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္
ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါး
၁။ ငရဲ = ခ်မ္းသာမႈအလ်ဥ္းမရွိေသာအရပ္
၂။ တိရစာၦန္ = နိဗၺာန္ႏွင့္ဖီလာ မိုးကိုေက်ေပးေသာသတၱ၀ါ
၃။ ျပိတၱာ = ကိုယ္လက္အဂၤါ မမွ်တေသာသတၱ၀ါ
၄။ အသညေဇာ = ခႏၶာကိုယ္တစ္ပါးသာရွိ၍ အသက္နာမ္မရွိေသာ ျဗဟၼာဘံု
၅။ ပစၥႏ ၱေရာ = ရတနာသံုးပါး မသိ၊ မရွိေသာ ေတာခ်ံဳ အံုျခားအရပ္
၆။ မိစာၦဒိဌိ = မွားေသာအယူရွိေသာ လူမ်ိဳးစု
၇။ ၀ိကလိျႏိၵယ = သစၥာေလးပါးတရားကိုနာၾကားရေသာ္
၈။ ဗုဒၶသုေညာ တိေဟတုေကာ = အသိအလိမၼာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ္လည္း ဘုရားပြင့္ေသာ
ကာလႏွင့္လြဲ၍ လူျဖစ္ရျခင္း။
ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါး
၁။ ေရ ၂။ မီး ၃။ မင္းဆိုး ၄။ သူခိုး ၅။ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူ
၀ိပတၱိတရား ေလးပါး
၁။ သီလ၀ိပတိၱ = သီလပ်က္ျခင္း
၂။ ဒိဌိ၀ိပတိၱ = အယူပ်က္ျခင္း
၃။ အာစာရ၀ိပတိၱ = အက်င့္ပ်က္ျခင္း
၄။ အာဇီ၀၀ိပတိၱ = အသက္ေမြးမႈပ်က္ျခင္း
ဗ်သနတရား ငါးပါး
၁။ ဥာတိဗ်သန = ေဆြမ်ိဳးဥာတိတို႔ ေသေက်ပ်က္စီးျခင္း
၂။ ေဘာဂဗ်သန = ရာထူးဂုဏ္သိမ္ စည္းစိမ္ဥစၥာေလ်ာက်ပ်က္စီးျခင္း
၃။ ေရာဂဗ်သန = အနာေရာဂါ ႏွိပ္စက္ပ်က္စီးျခင္း
၄။ သီလဗ်သန = အက်င့္သီလပ်က္စီးျခင္း
၅။ ဒိဌိဗ်သန = အယူ၀ါဒ လြဲမွားပ်က္စီးျခင္း
ကိေလသာ သံုးပါး
၁။ ေလဘ ၂။ ေဒါသ ၃။ ေမာဟ
ကာလ သံုးပါး
၁။ အတိတ္ = လြန္ေလျပီးေသာကာလ
၂။ ပစၥဳပၸါန္ = လက္ရွိကာလ
၃။ အနာဂတ္ = ေနာင္ကာလ
အဂတိတရား ေလးပါး
၁။ ဆႏၵ ၂။ ေဒါသ ၃။ ဘယာ ၄။ ေမာဟ
မ်က္ေမွာက္စည္းစိမ္ပ်က္စီးေၾကာင္းတရား သံုးပါး
၁။ ဣတိၳဓုတၱ = မိန္းမလိုက္စားျခင္း
၂။ သုရာဓုတၱ = ေသေသာက္ၾကဴးျခင္း
၃။ အကၡဓုတၱ = ေလာင္းကစားျခင္း
သရဏဂုံပ်က္ရေသာအေၾကာင္း ႏွစ္ပါး
၁။ မိစာၦဒိဌိအယူကိုေျပာင္းယူျခင္း ၂။ ေသဆံုးျခင္း
ကံသံုးပါး
၁။ ကာယကံ = ကိုယ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
၂။ ၀စီကံ = ႏႈတ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
၃။ မေနာကံ = စိတ္ျဖင့္ျပဳျခင္း
အာရုံ ေျခာက္ပါး ကာမဂုဏ္တရားမ်ား
၁။ ရႈပါရုံ = အဆင္းအာရုံ
၂။ သဒၵါရံု = အသံအာရုံ
၃။ ဂႏၶာရုံ = အနံအာရုံ
၄။ ရသာရုံ = အရသာအာရုံ
၅။ ေဖာဌဗၺရုံ = အေတြ႕အာရုံ
၆။ ဓမၼာရုံ = တရားသေဘာအာရုံ
ပိဋကတ္ သံုးပံု
၁။ သုတၱန္ ၂။ ၀ိနည္း ၃။ အဘိဓမၼာ
ေစတနာ သံုးတန္
၁။ ပုဗၺ =ၾကိဳတင္ေစတနာ ၂။ မုဥၥ = ျပဳဆဲေစတနာ ၃။ ပရ = ျပဳျပီးေစတနာ
ေလာကပါလတရား သံုးပါး
၁။ လြတ္လပ္ျခင္း ၂။ ညီမွ်ျခင္း ၃။ တရားမွ်တျခင္း
ေ လာက သံုးပါး
၁။ သတၱေလာက = လူသတၱ၀ါမ်ား၏ ေလာက
၂။ သခၤါရေလာက = ျဖစ္ပ်က္ျပဳျပင္ေလာက
၃။ ၾသကာသေလာက = ရွိရွိသမွ်လူသတၱ၀ါအားလံုးရွိေသာေလာက
ျဗဟၼစိုရ္တရား ေလးပါး
၁။ ေမတၱာတရား ၂။ ကရုဏာတရား ၃။ မုဒိတာတရား ၄။ ဥပကၡာတရား
သမၸတိၱတရား ေလးပါး
၁။ ကာလသမၸတိၱ = ေခတ္အခါေကာင္းႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။
၂။ ဂတိသမၸတ = လူ႔ဘ၀နတ္ဘ၀ကဲ့သို႔ ေကာင္းေသာဂတိႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။
၃။ ဥပဓိသမၸတ = ေျခလက္အဂၤါညီညာျပည့္စံုျခင္း၊ ရုပ္ရည္ရူပကာတင့္တယ္ျခင္း။
၄။ ပေယာဂသမၸတ = ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ကံသံုးပါးျဖဴစင္ေကာင္းမြန္ျခင္း။
သမၸဒါတရား ေလးပါး (မ်က္ေမွာက္ၾကီးပြားေၾကာင္းတရား ေလးပါး)
၁။ ဥဌာနသမၸဒါ = ထၾကြလံု႔လ၀ီရိယႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ
၂။ အာရကၡသမၸဒါ = ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ
၃။ ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ = မိတ္ေဆြေကာင္းရွိမႈ
၄။ သမဇီ၀ိတသမၸဒါ = မွ်တစြာအသက္ေမြးမႈ
ခႏၶာ ငါးပါး
၁။ ရူပကၡႏၶာ ၂။ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ ၃။ သခၤါရကၡႏၶာ
၄။ သညာကၡႏၶာ ၅။ ၀ိညာဏကၡႏၶာ
သစၥာ ေလးပါး
၁။ ဒုကၡသစၥာ ၂။ သမုဒယသစၥာ ၃။ နိေရာဓသစၥာ ၄။ မဂၢသစၥာ
ေစတီ ေလးမ်ိဳး
၁။ ဓမၼေစတီ ၂။ ဓါတုေစတီ ၃။ ဥဒိၶႆေစတီ ၄။ ပရိေဘာဂေစတီ
ဥပါယ္တံမ်ဥ္ ေလးမ်ိဳး
၁။ ေဘဒဥပါယ္ = သေဘာထားအယူအဆကြဲလြဲေအာင္ ေသြးတုိးသပ္လွ်ိဳသည့္နည္းလမ္း။
၂။ ဒဏၡဳဥပါယ္ = ေထာင္ခ်ျခင္း၊ အခ်ဳပ္ခ်ျခင္းစေသာ ဒဏ္ခတ္သည့္နည္းလမ္း။
၃။ သာမဥပါယ္ = ရင္းႏွီးေအာင္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္း၊ ကိုယ္ဘက္ပါေအာင္ ေဖ်ာင္းဖ်
ေျပာဆိုစည္းရုံးျခင္းနည္းလမ္း။
၄။ ဒါနဥပါယ္ = ေပးကမ္းျခင္းနည္းလမ္း။
0 ကြန္မန့္ေရးရန္:
Post a Comment