ဘီေသာ္ဗင္ဆိုတာဘယ္သူလဲ ?

လူး၀စ္ဗင္ဘီေသာ္ဗင္(၁၇၇၀-၁၈၂၇)အားအႀကီးမားဆံုးေတးျပဳပုဂၢဳိလ္ႀကီးအျဖစ္သတ္မွတ္ေခၚတြင္ခဲ့ ၾကသည္။ေတးျပဳရာတြင္သာ ထူးခၽြန္သည္။တစ္သက္လံုးနားမၾကားသူျဖစ္သည္။ဘီေသာ္ဗင္(ေဗေထာ္ဗင္) ကိုဂ်ာမနီႏိုင္ငံဘြန္းၿမဳိ႕ တြင္ေမြးဖြားသည္။ဂီတဆရာႀကီးမိုဇတ္ထံတြင္လည္းေကာင္း၊ေနာင္တြင္ဂ်ဳိးဆက္ ေဟဒင္ထံတြင္လည္းေကာင္းဂီတပညာဆည္းပူးသည္။ Moonlight Sonata, The Emperor Concertoတို႔ အပါအ၀င္လက္ရာေျမာက္ေတးဂီတ မ်ားစြာေၾကာင့္နာမည္ထင္ရွားခဲ့သည္။သူ၏ေက်ာ္ၾကားလွေသာNinth Symphony ေတးဂီတသည္သံစံုတီး၀ိုင္းေလာကတြင္ပထမဆံုးသံၿပဳိင္ေတးစတင္ထည့္ေရးခဲ့သည္။

ခ်ဳိင္ေကာ့ဖ္စကီးဆိုတာဘယ္သူလဲ ?

ရုရွားေတးျပဳစာဆိုပီတာအီလစ္ခ်္ခ်ဳိင္ေကာ့ဗ္စကီး(၁၈၄၀ - ၁၈၉၃)သည္ေတးဂီတမ်ားစြာစီကံုးခဲ့သူျဖစ္ သည္။သို႔ရာတြင္ဘဲေလးေတး ဂီတစီကံုးသူအျဖစ္သာလူသိမ်ားသည္ဟုဆိုႏုိင္သည္။ (၁၈၇၇)ခုႏွစ္တြင္ ခ်ဳိင့္ေကာ့ဗ္စကီး အားေငြေၾကးခ်မ္းသာသူမုဆိုးမႀကီးတစ္ဦးကေငြေၾကးေထာက္ပံ့ခဲ့သည္။မည္သည့္အ ခါမွတစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးေတြ႔ဆံုျခင္းမျပဳရဟူေသာစည္းကမး္္ခ်က္ျဖင့္ေထာက္ပံ့ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ေနာက္ပိုင္း တြင္ခ်ဳိင့္ေကာ့ဗ္စကီးသည္သူအေကာင္းဆံုးေတးလက္ရာမ်ားစီကံုးခဲ့သည္။ ခ်ဳိင့္ေကာ့ဗ္စကီး၏ဘဲေလး ေတးဂီတအေက်ာ္အေမာ္မ်ားတြင္Sl**ping Beauty, Swan Lake, Romeo ႏွင့္ Juliet ျပဇာတ္အဖြင့္ ဂီတႏွင့္ Eugene Onegin ေအာ္ပရာတုိ႔ပါ၀င္သည္။ စထရာဗင္စကီဆိုတာဘယ္သူလဲ ?  အီဂါစထရာဗင္စကီ(၁၈၈၂-၁၉၇၁)သည္ရုရွားေတးျပဳစာဆုိတစ္ဦးျဖစ္သည္။ဘဲေလးအကဂီတမ်ားေရးခဲ့ သည္။၁၉၀၉ခုႏွစ္တြင္စထရာဗင္စကီသည္ပါရီၿမဳိ႕၌နာ မည္ေက်ာ္ Ballets Russes အဖြဲ႔တြင္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ The Firebird ႏွင့္ The Rite of Spring အပါအ၀င္ဘဲေလးကဇာတ္ေတးဂီတမ်ားစြာေရးေပးခဲ့သည္။ အစ ပိုင္းတြင္စပရင္းသီးခ်င္းအေပၚေ၀ဖန္မႈမ်ားစြာခံခဲ့ရည္။မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္စထရာဗင္စကီ၏အေကာင္း ဆံုးလက္ရာမ်ားစြာအနက္တစ္ခုအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳထားရ သည္။ ဖီးဒစ္ဆိုတာဘယ္သူလဲ ? ဖီးဒိစ္ Phideas သည္ေရွးေဟာင္းဂရိႏိုင္ငံမွပန္းပုဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည္။သူ႔လက္ရာမ်ားစြာမက်န္ရွိေတာ့ေသာ္ လည္း မ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ ၾကားေနဆဲ့ပင္။ ဖီးဒိစ္သည္ခရစ္မေပၚမီ (၄၉၀)ခုႏွစ္ခန္႔မွ (၄၃၀)ခုႏွစ္အထိရွိေနခဲ့ပံုရသည္။ ေအသင္ၿမဳိ႕ဘုရင္ ပရီးကလ**စ္သည္ပါသီႏြန္ဘုရားေက်ာင္းရုပ္လံုးမ်ားအပါ အ၀င္အေရးႀကီးေသာတည္ေဆာက္ေရးအစီအစဥ္ႀကီးတစ္ရပ္ကိုဦးေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ဖီးဒိစ္၏ေအသီနာနတ္ သမီး ရုပ္တုႀကီးကိုေရႊ၊ဆင္စြယ္တုိ႔ျဖင့္ထုလုပ္သည္။(၁၀)မီတာျမင့္သည္။ေအသင္ၿမဳိ႕တြင္စိုက္ထူခဲ့သမွ်ရုပ္တု မ်ားစြာအနက္အႀကီးမ်ား ဆံုးျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ေအသီနာနတ္သမီးေၾကးရုပ္တုႀကီးကုိထုလုပ္ခဲ့ရာပိုမို ျမင့္မားသည္။သို႔ရာတြင္ဖီးဒိစ္အားျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးလုိက္သည္။ နတ္သမီးရုပ္၏ဒိုင္းလႊာေပၚတြင္ဖီးဒိစ္ကမိမိပံု တူႏွင့္ ပရီးကလ**စ္၏ပုံတူကိုထည့္ထူခဲ့ျခင္းျဖင့္မေလးမစားလုပ္ရာေရာက္သည္ဟုစြပ္စြဲႏွင္ထုတ္လုိက္ျခင္းျဖစ္ သည္။  လီယိုနာဒိုဒါဗင္ခ်ီီဆိုတာဘယ္သူလဲ ?  လီယိုနာဒိုဒါဗင္ခ်ီ(၁၄၅၂-၁၅၁၉)သည္ကမာၻ႕ဘက္စံုပညာရွင္မ်ားစြာအနက္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ပန္းခ်ီဆရာ၊ ပန္းပုဆရာ၊ဗိသူကာ၊ ခႏၶာေဗဒပညာရွင္၊သိပၸံပညာရွင္၊တီထြင္သူ၊အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ဂီတပညာရွင္ျဖစ္သည္။ ဤအီတာလ်ံ လူမ်ဳိးပုဂၢဳိလ္ထူးသည္ဥာဏ္သစ္ေလာင္းေတာ္လွန္ေရးကာလေရွ႕ေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။စီ မံကိန္းမ်ားစြာေရးဆြဲခဲ့၏။ အနည္းငယ္သာၿပီးစီးသည့္ လီယိုနာဒို၏လက္ရာအေျမာက္ဆံုးေနာက္ဆံုးညစာ The Least Supper နံရံပန္းခ်ီကားႀကီးသည္အီတလီႏိုင္ငံမီလန္ ၿမဳိ႕ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းတြင္ရွိ သည္။ လူ႔ခႏၶာေဗဒပညာရွင္ႏွင့္ပတ္သက္၍အသိႀကြယ္မႈေၾကာင့္လည္းထင္ရွားခဲ့သူျဖစ္သည္။ ပီကာဆုိဆိုတာဘယ္သူလဲ ? ပတ္ဘလိုရူးအစ္ဝိုင္ပီကာဆို (၁၈၈၁-၁၉၇၃) သည္ စပိန္လူမ်ဳိးပန္ခ်ီပညာရွင္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံတြင္အေနမ်ားသည္။(၂၀)ရာစုပန္းခ်ီပညာရွင္အား လံုးအနက္လူသိအမ်ားဆံုးဟုဆိုသင့္သည္။ပီကာဆို သည္ဟန္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ပုံမ်ားေရးဆြဲတတ္သည္။အျခားပန္းခ်ီပညာရွင္မ်ားအေပၚႀကီးမားစြာၾသဇာလႊမ္းမိုးႏိုင္ ခဲ့သည္။ ပီကာဆို၏အေစာဆံုးလက္ရာမ်ားကိုအဓိကအားျဖင့္အေျပာေရာင္ျဖင့္ျခယ္မႈန္းခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း တြင္ ဂဲၾသေမႀတီပံုသဏၭာန္အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖင့္ ရုပ္ပံုမ်ားစြာေရးဆြဲလာသည္။ Cubism ေခၚပန္းခ်ီေရးနည္း ေရးဟန္အျဖစ္သိထားၾကသည္။ပီကာဆုိ၏အထင္ရွားဆံုးပန္းခ်ီကားမ်ားစြာအနက္ဂြါနီကာ Guernica လည္း ပါ၀င္သည္။စပိန္ႏိုင္ငံျပည္တြင္းစစ္ကာလအတြင္းၿမဳိ႕တစ္ၿမဳိ႕ပ်က္စီးသြားရပံုကိုသရုပ္ေဖာ္ထားသည္။ ကိုလမ္ဘင္ႏွင့္ဟာလီကင္တို႔ဟာဘယ္သူေတြလဲ ? Columbine ႏွင့္ Harlequin တို႔သည္ေရွးရိုးစဥ္လာအီတလီျပဇာတ္ Commedia dell'arte မွအဓိကဇာတ္ ေကာင္ႏွစ္ဦးျဖစ္ သည္။အဆိုပါအီတလီဇာတ္မ်ဳိးသည္ရီ ေနဆန္းဥာဏ္သစ္ေလာင္းေတာ္လွန္ေရးေခာတ္ အဆံုးတြင္ေပၚလာသည္။ (၁၈)ရာစုႏွစ္အထိ ဥေရာပတစ္လႊားလူသိမ်ားသည္။ အဆိုပါအီတလီျပဇာတ္၏ ဇာတ္လမ္းသည္ရိုးရိုးစင္းစင္းပင္ျဖစ္သည္။ဇာတ္ေဆာင္လူငယ္တစ္ဦး၊လံုမငယ္တစ္ဦး၊သေဘာမတူေသာ ႏွစ္ဖက္မိဘမ်ား၊ ဥာဏ္ရႊင္ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္အေစခံမ်ားပါ၀င္တတ္သည္။ ယင္းသို႔ဇာတ္လမ္းသရုပ္ေဖာ္ရာ တြင္ဘားကၽြမ္းခန္းမ်ား၊မ်က္လွည့္ခန္းမ်ား၊ေတးဂီတမ်ားေပါင္းစပ္ထည့္သြင္းထားသည္။ကိုလံဘင္ႏွင့္ဟာ လီကင္ ဇာတ္ေကာင္ႏွစ္ဦး၏ေက်းဇူးေၾကာင့္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံတြင္လည္းအလားတူ ဇာတ္မ်ဳိးမ်ားေပၚလာခဲ့ရ သည္။ ေမာ္လဲယားဆိုတာဘယ္သူလဲ ? ေမာ္လဲယား Moliere (၁၆၂၂-၁၆၇၃)သည္ျပင္သစ္လူမ်ဳိးစာေရးစာရာႏွင့္ဟာသျပဇာတ္ဆရာႀကီးျဖစ္သည္။ ေမာ္လဲယား၏အထင္ရွားဆံုးလက္ရာမ်ားတြင္Tartuffe,Le Misanthrope ႏွင့္Le Bourgeois Gentilhomme တုိ႔ပါ၀င္သည္။ေမာ္လဲယား၏အမည္အရင္းမွာ Juan-Baptiste Poquelin ျဖစ္သည္။ ေျပာင္ေျမာက္ေသာဟာ သသရုပ္ေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။မိမိေရးသည့္ျပဇာတ္မ်ားတြင္ပါ၀င္သရုပ္ေဆာင္တတ္သည္။သို႔ရာတြင္ေမာ္ လဲယား၏ျပဇာတ္လက္ရာမ်ားသည္ဘုရားေက်ာင္းေတာ္ကိုထိပါးတတ္သည္။သူ၏အေက်ာ္ၾကားဆံုး Tertuf -fe ျပဇာတ္သည္ ေနာက္ဆံုးဘူးေပၚသလိုေပၚသြားေသာ ဘာသာေရး အေယာင္ေဆာင္သမားတစ္ဦးကို သ ေရာ္ထားသည္။ထုိျပဇာတ္သည္ငါးႏွစ္တိုင္တို္င္ပိတ္ပင္ထားခံရသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကား သြားခဲ့သည္။ ပီထရာ့ခ်္ဆုိတာဘယ္သူလဲ ? Petrarch (၁၃၀၄-၁၃၇၄)သည္အီတလီကဗ်ာဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည္။ဥေရာပကဗ်ာစာေပေလာကအေပၚၾသဇာလြန္စြာ သက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ပီထရာ့ခ်္၏အမည္အျပည့္စံုသည္ ဖရန္ဆက္စကိုပီထရာ့ခ်္ျဖစ္သည္။ မိမိ္ကိုယ္ပိုင္လကၤာ(၄၀၀) ေက်ာ္ဖြဲ႕ဆိုခဲ့သည္။ ကဗ်ာအမ်ားစုမွာေလာ္ရာဆိုသူအမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးသို႔ရည္ညြန္းသည္။ ကဗ်ာေရးရာတြင္စာေၾကာင္း အေရအတြက္ကို သီးျခားသတ္မွတ္စံနမူနာျပခဲ့သည္။ လက္တင္ကဗ်ာမ်ားကိုေလ့လာၿပီး အခ်ိန္ကုန္လြန္ေစခဲ့သည္။ပီ ထရာ့ခ်္၏ကဗ်ာေက်းဇူးေၾကာင့္ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာေရာမ Livy ႏွင့္ Cicero ကဗ်ာကိုျပန္လည္ေတြ႔ရွိႏိုင္ခဲ့သည္။ ဗစ္တာဟူးဂိုးဆုိတာဘယ္သူလဲ ?   ဗစ္တာဟူးဂိုး(၁၈၀၂-၁၈၈၅)သည္ျပင္သစ္ကဗ်ာဆရာ၊ျပဇာတ္ဆရာႏွင့္ေနာဗယ္ဝတၳဳေရးဆရာတစ္ဥိီးျဖစ္သည္။မ်က္ ေမွာင္ကာလအထိပင္  ဗစ္တာဟူးဂိုး၏ ေနာ္ထရာဒမ္းက  ခါးကုန္းႀကီး The Hunchback Notre Dame ႏွင့္ဒုကၡဘံု Les Miserables ေနာ္ဗယ္ဝတၳဳႀကီးႏွစ္ပုဒ္ေၾကာင့္ အမွတ္တရေတဆဲျဖစ္သည္။ ဗစ္တာဟူးဂိုးသည္ႏုိင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည္။ ယင္းသို႔ရပ္ေ၀းေရာက္ေနစဥ္အတြင္းဟူးဂိုးသည္ကဗ်ာစာအုပ္ႏွစ္အုပ္ႏွင့္ဒုကၡဘံုေနာ္ဗယ္ႀကီးကို ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ဒုကၡဘံုဝတၳဳတြင္ယြန္းဗာလယြန္း  Jean Valiean ဆိုသူေလာကႀကီးတြင္ရိုးသားအသံုး ဝင္စြာေနထိုင္ အသက္ေမြးရန္ႀကဳိးပမ္းခဲ့သည့္ ဝရမ္းေျပးႀကီး တစ္ေယာက္အေၾကာင္းေဖာ္ျပပါရွိသည္။  ဘ၀ံုးခါနီးတြင္ ဟူဂိုးသည္ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသို႔ျပန္လာခဲ့သည္။ ၁၈၈၅ခုႏွစ္တြင္ျပင္သစ္၌ကြယ္လြန္သည္။

Posted in: ဗဟုသုတ