ေသြးမလြန္ တုပ္မေကြးၾကေစဖို႔.....................

Posted by: Ko Myo on Tuesday, July 08, 2014 Categories: က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာ

သ႐ုပ္ေဖာ္ ပန္ခ်ီ အာကာ 

၀သန္ကာလ မိုးက်ၿပီဆိုမွျဖင့္ အပူဒဏ္ေတြ ေလ်ာ့ပါးလို႔ စိတ္သက္သာရာ ရတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ရယ္၊ ရာသီေပၚ သီးႏွံေတြ ေပါေပါေလာေလာ (ေစ်းေတာ့ သိပ္ေပါမယ္မထင္) စားသံုးရတဲ့ စိတ္ေက်နပ္မႈ ရယ္နဲ႔အၿပိဳင္ မိုးထဲ ေလထဲ သြားရလာရ၊ အလုပ္လုပ္ရ ခက္ခဲ တာ၊ ၿမိဳ ့ေတာ္ႀကီးမွာ ေရႀကီးကားက်ပ္နဲ႔ ညည္းခ်င္းဖြဲ႕ရတာ၊ အစား အေသာက္နဲ႔ ေရကေန ယင္ေကာင္က တဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ ေရာဂါေတြ jဖစ္တာ၊ ကေလးရွိသူ မိသားစုတိုင္း အၿမဲေခ်ာက္ ခ်ားေနရတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကို စိုးရြံ႕ေနရတာေတြက ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ပိုၿပီး သာသာထိုးထိုး ျဖစ္သြားၾကေလရဲ႕။ အထူးသျဖင့္ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးကေတာ့ တျခားရာသီ ေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ မိုးရာသီမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတာမို႔ အခုခ်ိန္ထိ အၿမဲတပ္လွန္႔ေနရတဲ့ ေရာဂါတခုပါပဲ။

လူတိုင္းက ကိုယ့္အိမ္ ကိုယ့္ရာ၊ ကိုယ့္ေနရာမွာ လုပ္သင့္တာေလးေတြ လုပ္ႏိုင္ရင္ ကာကြယ္မႈ အေတာ္ေလး ရႏိုင္ေပမယ့္ ထံုးစံ အတိုင္း ဘာမွမျဖစ္ရင္ ဘာမွမျဖစ္ဘူး မူဝါဒႀကီးနဲ႔ အ႐ိုးစြဲေနတဲ့ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းမွာေတာ့ ျဖစ္လာမွ အငိုလြယ္ အ႐ိႈက္ခက္ ျဖစ္ၾက ရတာပါပဲ။ အရင္တုန္းကနဲ႔ ႏိႈင္းစာရင္ ေသေပ်ာက္မႈ နည္းလာေပမယ့္ ရွိေနတုန္း၊ ရွိေနဆဲ ဆိုတာေတာ့ သတိျပဳမိၾကမွာပါ။ မိုးတြင္း မွာ ကိုယ့္ကေလး ဖ်ားနာလာမွ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္မွာ စိုးရိမ္လို႔ ေဆးခန္း အျမန္ေျပးျပတဲ့ အေလ့အထ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေပမယ့္ ေရာဂါရဲ႕ ပင္မျဖစ္တဲ့ ျခင္ႏွိမ္နင္းဖို႔ ကိုယ့္တႏိုင္ လုပ္စရာေလးေတြ လုပ္ဖို႔က်ေတာ့ အာေပါက္ေအာင္ ေျပာေနရဆဲ၊ လိုက္နာမႈလည္း အားနည္း ေနၿမဲပါ။

မိုးရာသီေရာက္ရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္ စိတ္ပူရတယ္ဆိုတဲ့ အသိေလာက္ေတာ့ ရွိၾကေပမယ့္၊ ေသြလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါက ျခင္ကိုက္လို႔ ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာေတာ့ သိၾကေပမယ့္ ဘာေတြသတိျပဳရမယ္၊ ဘာေတြလုပ္ထားရင္ ကာကြယ္ရာေရာက္တယ္ ဆို တာ ကိုေတာ့ ေမ့လြယ္ေပ်ာက္လြယ္ လုပ္ပစ္ၾကတာ စိတ္မသက္သာစရာပါ။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရဲ႕ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ား

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဆိုတာ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါပါ။ အဲဒီ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးကို သယ္ေဆာင္တဲ့ ျခင္က်ား ကိုက္ရာက တဆင့္ တဦးကိုတဦး ကူးစက္တာပါ။ ဒီျခင္က်ားက ေရ ၾကည္ေရသန္႔ေတြမွာ ေပါက္ပြားၿပီး ေန႔ဘက္မွာသာ ကိုက္တာမ်ားတဲ့ ျခင္အမ်ိဳးအစားပါ။ ျခင္မွာ ျခင္မ ေတြကသာ ကိုက္တတ္တယ္ ဆိုတာေတာ့ ၾကားဖူးၾကမွာေပါ့။ ျခင္ကိုက္ခံရလို႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္ၿပီ ဆိုရင္ သာမန္ဖ်ားနာတာမ်ိဳးနဲ႔ ၿပီးသြား တတ္သလို အသက္ဆံု႐ံႈးတဲ့အထိလည္း ျဖစ္သြား တတ္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း သိၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။

အရင္ကေတာ့ ၃ ႏွစ္ကေန ၁၃ ႏွစ္ေလာက္ ကေလး ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္ဆိုေပမယ့္ အခုေတာ့ အရြယ္မေရြး ျဖစ္တတ္တာကို ေတြ႕လာရပါတယ္။ ကေလး ေတြနဲ႔ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြမွာျဖစ္ရင္ေတာ့ အသက္ အႏၱရာယ္ပါ စိုးရိမ္ရတတ္ပါ တယ္။ ဒီေရာဂါအတြက္ တိက်ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးရယ္လို႔ မၾကားဖူး ေသးသလို ျဖစ္လာရင္လည္း ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကိုသာ ေစာင့္ၾကည့္ကုသရၿပီး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေသေစတဲ့ ေဆးဝါးေတြ မရွိေသးတာကေတာ့ ဒီေရာဂါရဲ႕ အဓိက ၿခိမ္းေျခာက္မႈပါပဲ။

ဒီေရာဂါရဲ ့ အဓိက လကၡဏာက ဖ်ားတာပါ။ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္လံုးေတြကိုက္၊ အဆစ္အျမစ္ေတြ ကိုက္၊ ပ်ိဳ႕အန္၊ ႂကြက္သားေတြ နာ က်င္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္မွာ အနီစက္ေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ အျခား အဖ်ားေတြထက္ ပိုၿပီး ႏံုးခ်ည့္ေနတတ္ပါတယ္။ အစား အေသာက္ ပ်က္ၿပီး မွိန္းေနတတ္ပါတယ္။ ဖ်ားၿပီး ၃ ရက္ကေန ၆ ရက္အတြင္း ေလာက္မွာေတာ့ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ ရတတ္ပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ အဖ်ားက် သြားတတ္ပါ တယ္။ ေနာက္ၿပီး အလိုအေလ်ာက္ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့လကၡဏာေတြ ျဖစ္တဲ့ ႏွာေခါင္းေသြးယိုမယ္၊ သြားဖံုး ေသြး ထြက္မယ္၊ ျပင္းထန္စြာ ဗိုက္ေအာင့္မယ္၊ ေကာ္ဖီေရာင္ေတြ အန္မယ္၊ ဝမ္းမည္းမည္းေတြ သြားမယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ အနီစက္ေတြေပၚလာမယ္ စတဲ့ ကိုယ္တြင္း ေသြးယိုတဲ့ အေျခအေန ေရာက္လာပါတယ္။ ေသြးယိုစိမ့္မႈေတြ မ်ားလာရင္ ေသြးလန္႔ျခင္း ေခၚတဲ့ ေရွာ့ခ္ (Shock) ျဖစ္တဲ့အခါ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားေတြ ေအးစက္၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ က်ဆင္းၿပီး အခ်ိန္မီ မကုသႏိုင္ရင္ အသက္ဆံုး႐ံႈးရ တတ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ အခုလို မိုးဦးက်ကာလမွာ ကေလးဖ်ားနာၿပီဆိုရင္ ေဆး႐ံုေဆးခန္းမွာ ျပသပါ။ အဲဒီမွာ အဖ်ားတိုင္းတာနဲ႔အတူ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ကိရိယာကို လက္ေမာင္းမွာပတ္ၿပီး ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရဲ႕လကၡဏာ အနီစက္ေလးေတြ စစ္ေဆးတဲ့ Hess test လုပ္ၾကည့္ၿပီး အတိအက် မဟုတ္သည့္တိုင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး နဲ႔ သက္ဆိုင္မႈရွိ မရွိကို မွန္းဆေပးပါလိမ့္မယ္။ အခုဆို ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ဟုတ္ မဟုတ္ ေသခ်ာေစမယ့္ ပဋိပစၥည္း တိုင္းတာတဲ့ အျမန္ေသြးစစ္ကိရိယာေလးေတြလည္း ရွိေနၿပီမို႔ ေရာဂါကို အခ်ိန္ေစာေစာ ရွာေဖြေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ႕လို႔ ဂ႐ုတစိုက္ရွိမယ္ဆိုရင္ အေျခအေနေပၚလိုက္ၿပီး အိမ္မွာပဲ ေစာင့္ၾကည့္ကုသႏိုင္သလို ေဆးခန္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆး႐ံု အဆင့္ဆင့္ကို ေရာဂါအဆင့္လိုက္ၿပီး အခ်ိန္မီ လႊဲပို႔ကုသႏိုင္ပါတယ္။

လူတိုင္းပါဝင္ရမယ့္ ကာကြယ္ေရးက႑

ေရာဂါရဲ႕အရင္းအျမစ္က ျခင္ကိုက္ရာက ကူးစက္ရတာဆိုေတာ့ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးက ေရာဂါ ကာကြယ္ေရးရဲ႕ ေသာ့ခ်က္လို႔ သတ္မွတ္ ရမွာပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ဖို႔ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ ရမယ္ဆိုတာ အေျခခံအသိ ရွိသင့္ပါတယ္။ ျခင္ကိုကာကြယ္ဖို႔ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း အႏွစ္ခ်ဳပ္မွတ္သားစရာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္

• ျခင္မေပါက္ပြားေအာင္

• ျခင္မခိုလံႈႏိုင္ေအာင္

• ျခင္ကိုက္ မခံရေအာင္

အဲဒီ ၃ မ်ိဳးကိုလုပ္ႏိုင္ရင္ ျခင္အႏၱရာယ္ ကာကြယ္တာပဲေပါ့။ ဒါကလည္း အထူးတလည္ လုပ္ေဆာင္ေန ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္ရဲ႕အိမ္မွာ၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္မႈမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္လို႔ ရတာေတြပါ။

ျခင္မေပါက္ပြားေအာင္

ဒီျခင္က ေရၾကည္ေရသန္႔၊ ေရဝပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေပါက္ပြားတတ္ပါတယ္။ ဥခ်ၿပီး ၂ ရက္မွာ ပိုးေလာက္လန္းျဖစ္၊ ေလာက္ လန္း ဘဝက ၅ ရက္ ေလာက္ေနရင္ ျခင္သားေလာင္းျဖစ္၊ ေနာက္ ၂ ရက္ေလာက္ ေနရင္ေတာ့ ေရာဂါ ကူးစက္ေစမယ့္ ျခင္ဘဝကို ေရာက္တာမ်ိဳးပါ။ ဒီေတာ့ သိုေလွာင္ ထားတဲ့ ေရေတြကို ၂ ရက္၊ ၃ ရက္ တခါေလာက္ လဲလွယ္ေပးတာက ျခင္မေပါက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာ ပဲေပါ့။ ဘုရားပန္းအိုးကအစ အိမ္မွာရွိတဲ့ ဘူးခြံ၊ ပုလင္းခြံ ေတြအထိပါ ျခင္မေပါက္ႏိုင္ေအာင္ သတိျပဳရ ပါမယ္။ ေရကို သိုေလွာင္သံုးရတယ္ဆိုလည္း ဖံုးအုပ္ထား၊ ပံုမွန္ စစ္ၾကည့္ၿပီး ေလာက္လန္းေတြ ရင္ စစ္ထုတ္၊ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ သြန္ၿပီးလဲေပါ့။ တခ်ိဳ႕ေဒသ ေတြမွာေတာ့ ပိုးေလာက္လန္းဘဝမွာ ျခင္ေတြဆက္ၿပီး မရွင္သန္ႏိုင္တဲ့ Abate ေဆးကို သိုေလွာင္ထားတဲ့ေရေတြထဲ ခပ္ေပးၾက ပါတယ္။ အိမ္ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ ျခင္ ေပါက္ပြားႏိုင္တဲ့ေနရာေတြကို ရွင္းလင္းပစ္ၿပီး ေရဝပ္ေနတဲ့ ေရေျမာင္းေတြကိုလည္း ေရ စီးေရလာ ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးရမွာပါ။

ျခင္မခိုေအာင္းႏိုင္ေအာင္

အိမ္တြင္း အိမ္ျပင္ သန္႔ရွင္းေအာင္ ထားရပါမယ္။ အမိႈက္ကို စနစ္တက်စြန္႔ပစ္ရပါမယ္။ ခ်ံဳႏြယ္ ပိတ္ပါင္းေတြ ရွိရင္ ရွင္းလင္းေပးရပါမယ္။ ကပ္ေရာဂါအသြင္နဲ႔ ေနရာတခုတည္းမွာ လူနာအမ်ား ႀကီးျဖစ္ၾကတဲ့ အခါေတြမွာေတာ့ ျခင္ေဆးမႈတ္တဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္ၾကရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခု သတိျပဳဖို႔က အဲဒီျခင္ေဆးရဲ႕အာနိသင္က ရက္ၾကာၾကာ မခံတတ္ပါဘူး။

ျခင္ကိုက္မခံရေအာင္

အိပ္တဲ့အခ်ိန္တိုင္းမွာ ျခင္ေထာင္နဲ႔ အိပ္ဖို႔ကေတာ့ အေရးႀကီးဆံုးပါပဲ။ ေက်ာင္းေတြမွာ ျခင္ဆန္ခါေတြ တပ္ဆင္ထားသင့္ ပါတယ္။ အလင္းေရာင္ ရေအာင္ အိမ္တံခါးေတြကို ေန႔လယ္ ေန႔ခင္းပိုင္း ဖြင့္ေပး တာကလည္း ျခင္ကိုက္ သက္သာေစပါတယ္။ ျခင္ မကိုက္ ေအာင္ လူးတဲ့ေဆးေတြလည္းေပၚေပါက္ ေနပါၿပီ။ ဒါလည္း ထိေရာက္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ေစးကပ္မႈမရွိေအာင္ တီထြင္ထားတဲ့ လူးေဆးေတြ ေပၚေနပါၿပီ။ ျခင္ေဆးေခြထြန္းတာကေတာ့ အက်ိဳးထက္ အျပစ္ပိုေစတဲ့ နည္းလမ္းတခုလို႔သာ ဆိုပါရေစ။

ဒီလို ျခင္အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ျခင္းကသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေရးမွာ အထိေရာက္ဆံုးဆိုတဲ့ အသိေလး ၿမဲၾကရင္၊ ဘယ္ လိုေတြ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာကိုသိရွိလိုက္နာၾကရင္ အမ်ားႀကီး စိတ္ေအးၾကရမွာပါ။ ဒီနည္းလမ္းေတြကလည္း တကယ္ဆို ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ရာမွာ ပံုမွန္လုပ္ေနသင့္တဲ့ အလုပ္ေတြသာျဖစ္ၿပီး တကူးတက အကုန္အက်ခံေနစရာလည္း မလိုပါဘူး။ ျခင္အႏၱရာယ္ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ႏိႈးေဆာ္ေပးတာ၊ ေစတနာ့ ဝန္ထမ္းေတြနဲ႔ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြက လိုက္လံ ပညာေပး၊ ကူညီ လုပ္ေဆာင္တာေတြကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖို႔ကလည္း တကယ့္ လိုအပ္ခ်က္ပါ။

အေတြ႕အႀကံဳအရဆိုရင္ ႏွစ္စဥ္ အဲဒီလို လုပ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ ေဒသတခုမွာေတာ့ “မိုးေရာက္လာၿပီ၊ အိမ္မွာ ဘုရားအိုးေတြ လာ မလဲေပးေသးဘူးလား၊ အိမ္နားက အမိႈက္ သ႐ိုက္ေတြ လာရွင္းမေပး ေသးဘူးလား” ဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုမႈမ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ရဖူးသလို အိမ္က အိုးခြက္ေတြကို ပိုးေလာက္လန္း စစ္ေဆးေပးတာကို ရန္လိုတာလည္း ခံရဖူးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြက လူတိုင္း ကိုယ့္ တာဝန္ ကိုယ္ေက်ပြန္ရင္ ႏိႈးေဆာ္ေနရမွာ မဟုတ္သလို ေရာဂါဘယလည္းကင္းမယ့္ နည္းလမ္းေတြပါ။ အသိတရားလည္း ရွိပါမွ၊ သတိတရားလည္း ရွိပါမွ အသက္ အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစတဲ့အထိ ဆိုးရြားတဲ့ ေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာပါ။ တဦးတေယာက္က မလိုက္နာရင္လည္း က်န္တဲ့ဝန္းက်င္ တခုလံုးကို ထိခိုက္ေစမွာပါ။

ကဲ လာပါ။ အေရးမႀကီးတဲ့ ကိစၥေတြအတြက္ ျဖဳန္းပစ္ေနၾကမယ့္ အခ်ိန္ေတြထဲကေန ကိုယ့္အိမ္တြင္းနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ျခင္ေပါက္ ပြား ခိုလံႈမႈမရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကပါစို႔။ ကိုယ့္အိမ္က ကေလးေတြသာမက ပတ္ဝန္းက်င္တခြင္လံုးက ကေလးေတြပါ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေရာဂါ ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္သြားၾကရင္ စိုးရိမ္ေသာကေတြ၊ နာဖ်ားမက်န္းမႈ အတြက္ ေပးရမယ့္ အခ်ိန္ေတြ၊ စရိတ္စက ေတြ ေလ်ာ့နည္းၿပီး စိတ္ခ်မ္းေျမ့ၾကရမယ္ မဟုတ္ပါလား။ ။


The post ေသြးမလြန္ တုပ္မေကြးၾကေစဖို႔ appeared first on ဧရာ၀တီ.
-----------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)

Posted in: က်န္းမာေရး