မုသာ၀ါဒ (၁)

လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေတြ ့ၾကံဳရေသာ အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ရံုႏွင့္လည္း လူဟူသည္ ျပည့္စံုသည္ မမည္ေသး။ သစၥာရွိဘို ့လည္း လိုေသး၏။

ျမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္သည္ ေလးသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတသိန္းတို ့ကာလပတ္လံုး မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္ကိုမူ မည္သည့္အခါမွ် မက်ဴးလြန္ခဲ့ေခ်။ မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္သည္ ထိုမွ်ေလာက္ အေရးၾကီး၏။

မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္ အေရးၾကီးသည္ႏွင့္အမွ်သစၥာပါရမီသည္လည္း အေရးၾကီး၏။ လူလူခ်င္းဆက္ဆံရာ၌ စကားကို အခိုင္အမာျပဳ၍ဆက္ဆံရသည္ျဖစ္ေလရာ၊ တစ္ဦးစကားကိုမွ တစ္ဦးမယံုၾကည္ႏိုင္ပါလွ်င္ ဤေလာက၌ လူမႈဆက္ဆံေရးဟူ၍ မည္သို ့မွ်ရွိႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္။


လူမႈဆက္ဆံေရး မရွိေတာ့လွ်င္ ဤေလာကသည္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ရံုမွ တစ္ပါး အျခား ဘာမွ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့။

ထို ့ေၾကာင့္ ဤေလာကသည္ ကေမာက္ကမ မျဖစ္ရေလေအာင္ လူသည္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျပာဘို ့လည္း လိုအပ္ပါ၏။ သို ့မွသာ တစ္ဦး၏ စကားကို တစ္ဦးက ယံုၾကည္ၿပီး အခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံ၍ ရမည္ျဖစ္၏။

(ဆရာၾကီးဦးေရႊေအာင္ ဘ၀အျမင္သစ္)

မုသာ၀ါဒ (၂)

ကိုယ္ ၊ႏႈတ္၊ စိတ္ ညီေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။

မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိ - မုသားေျပာျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏ ဟူ၍ဆိုရာ၌ မုသားဆိုသည္မွာ လိမ္၍ ေျပာျခင္းႏွင့္ ေျပာသည့္အတိုင္း မလုပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အမွန္အားျဖင့္ လိမ္၍ ေျပာျခင္းႏွင့္ ေျပာသည့္အတုိင္းမလုပ္ျခင္းသည္ သူတစ္ဖက္သားကုိ အထင္မွားေအာင္ လွည့္စားျခင္း ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္ကိုျဖစ္ေစ၊ လူအမ်ားကိုျဖစ္ေစ၊ အထင္မမွားရေလေအာင္ ၾကြား၀ါျခင္း မျပဳဘဲ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျပာဆုိျခင္းႏွင့္ ေျပာသည့္အတိုင္း လုုပ္ျခင္းသည္ မုသာ၀ါဒါ ေ၀ရမဏိအရ မုသား ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္သည္မည္၏။

          ကုသိုလ္အရာတြင္ သစၥ၀ါစာသည္ အင္အားေကာင္း၍ အကုသိုလ္အရာတြင္ မုသာ၀ါဒါသည္ အင္အားေကာင္း၏။ ျမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္အေနျဖင့္ ငါးပါးသီလတြင္ ပါဏာတိပါတ စေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကို အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ လြန္ၾကဴးႏုိင္ေသာ္လည္း မုသာ၀ါဒသိကၡာပုဒ္ကိုကား သူတစ္ပါး အက်ိဳးပ်က္ေလာက္ေအာင္ မည္သည့္အခါမွ လြန္ၾကဴးခဲ့ျခင္းမရွိ ဟူ၍ ဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိဝံသက သူ၏ဗုဒၶ၀င္ အေမးအေျဖ၌ ဆို၏။ ထို႔ေၾကာင့္ မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္သည္ ဘုရားကုိပင္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ကုသိုလ္အရာ၌ အေရးပါ၏။ ကုသိုလ္အရာ၌ အေရးပါေၾကာင္းကိုမူ အျပန္နည္းျဖင့္ သိႏိုင္ေလ၏။

          မွန္ကန္ေသာစကား သစၥ၀ါစာသည္ မုသာဝါဒ၏ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ မွန္ကန္စြာေျပာဆိုျခင္းကို သစၥပါရမီ အေနျဖင့္ ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္း ျဖစ္၏။ သုိ႔ရာတြင္ မွန္ကန္စြာေျပာဆိုတိုင္းလည္း သစၥပါရမီ ျဖစ္သည္မဟုတ္။ ပါရမီဟူသည္မွာ ျမင့့္ျမတ္သူတို႔၏ လုပ္ငန္းျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုရာ၌ ျမင့္ျမတ္မႈ သေဘာပါေအာင္ ေျပာဖုိ႔လို၏။ သို႔မွသာ မွန္ကန္စြာ ေျပာျခင္းသည္ သစၥပါရမီေျမာက္ေသာ ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ အမွန္အားျဖင့္ သူတစ္ပါးထံမွ အက်ိဳးကုိ မေမွ်ာ္ကုိးေသာ စိတ္ထားျဖင့္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျပာဆိုျခင္းသည္သာ ျမင့္ျမတ္ေသာ သေဘာကုိ ေဆာင္၏။ အသိပညာႏွင့္  ယွဥ္ရာ၌ လည္း ေရာက္၏။ နိဗၺာန္၏အေထာက္အပံ့လည္း ျဖစ္၏။ ေလာက၌ မည္သည့္လုပ္ငန္းးကုိ လုပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ဉာဏ္ႏွင့္ ယွဥ္ၿပီးလုပ္ပါမွ ျမင့္ျမတ္ရာေရာက္၏။ ျမင့္ျမတ္ရာေရာက္ပါ မွ လည္း ပါရမီေျမာက္၏။ ပါရမီေျမာက္ပါမွလည္း နိဗၺာန္ကို ေရာက္ႏိုင္၏။ သို႔မဟုတ္ပါက နိဗၺာန္ကို ေရာက္္ဖို႔အေၾကာင္း မရွိပါေခ်။

          ေလာကတြင္ လူဟူသည္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မလြဲမေသြ ဆက္ဆံရ၏။ ထိုသို႔ ဆက္ဆံရာတြင္ စကားသည္ ပဓာနက်ေသာ က႑မွ ပါ၀င္၏။ စကားကုိ အားကုိး၍ ယံုထိုက္ မယုံထိုက္ဆံုးျဖတ္ကာ ဆက္ဆံရျခင္း ျဖစ္ေလရာ မမွန္ကန္ေသာ စကားကုိ အားကုိးၿပီး ဆက္ဆံမိပါက ေလာကသည္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္သြားေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးဆက္ဆံရာတြင္ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္မွ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျပာဆုိၿပီး ဆက္ဆံဖို႔ လို၏။ ထိုကဲ့သုိ႔ ေျပာဆိုၿပီး ဆက္ဆံျခင္းအားျဖင့္ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ကို ျဖစ္ထြန္းေစႏုိင္၏။ ေျပာသူအေနျဖင့္ ျမင့္ျမတ္မႈသေဘာ ပါ၀င္ပါက သစၥပါရမီကို ျဖည္႔က်င့္ရာလည္း ေရာက္၏။ သစၥပါရမီသေဘာ မေရာက္သည့္တိုင္ေအာင္ မုသာ၀ါဒ သိကၡာပုဒ္ကုိ လုိက္နာက်င့္သံုးရာ ေရာက္သည္ကေတာ့ အမွန္ျဖစ္၏။

          ႏႈတ္တစ္ရာ စာတစ္လံုးဟူေသာ ဆုိရိုးစကား ရွိ၏။ အမွန္အားျဖင့္ စာ ဟူသည္မွာလည္း စကား၏ အုပ္စုဝင္ ပင္ျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္ေလရာ ဝစီကံသည္ သစၥာႏွင့္ ယွဥ္ပါက ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္၏။ သစၥာႏွင့္ မယွဥ္ပါက ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာက၏ ေကာင္းက်ိဳးဆုိးျပစ္သည္ ဝစီကံအေပၚ၌ တည္၏။ ဝစီကံဟူသည္ စကားပင္ျဖစ္၏။ ဒႆနက်မ္းမ်ား၌မူ စကားသံႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဆင့္ေလးဆင့္ ထားၾက၏။ ယင္းအဆင့္ ေလးဆင့္မွာ -

          (၁)ပရာ၊ (၂)ပႆႏီၱ၊ (၃)မဇၥ်ိမာ၊ (၄) ဝဲခါရီ တို႔ျဖစ္ၾက၏။ ပရာအဆင့္မွာ “စကားလံုးအလ်ဥ္” အဆင့္ျဖစ္၏။ ပႆႏီၱအဆင့္မွာ စကားလံုးအလ်ဥ္ အဆင့္ထဲမွ “ပံုစံမဲ့စကားသံ” အဆင့္ျဖစ္၏။ မဇၥ်ိမာအဆင့္မွာ “ပံုစံရွိစကားသံ” အဆင့္ျဖစ္၏။ ဝဲခါရီအဆင့္မွာ ဌာန္ ကရိုဏ္း ပယတ္သို႔ ေရာက္ေသာ အသံ အဆင့္ျဖစ္၏။ အမွန္အားျဖင့္ ပရာအဆင့္၊ ပႆႏီၱအဆင့္၊ မဇၥ်ိမာအဆင့္တို႔သည္ ဌာန္ ကရိုဏ္း ပယတ္သုိ႔ေရာက္ေသာ အသံအဆင့္မ်ား မဟုတ္ၾက။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထိုအဆင့္သံုးဆင့္တုိ႔သည္ ဒိဗၺေသာတ အဘိဉာဏ္မွတစ္ပါး ပကတိနားျဖင့္ ၾကားႏုိင္ေသာ အဆင့္မ်ားမဟုတ္ၾကေခ်။ ဝဲခါရီအဆင့္သည္သာလွ်င္ ပကတိနားျဖင့္ ၾကားႏိုင္ေသာ အသံအဆင့္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတို႔ၾကားေနရေသာ စကားသံမ်ားသည္ ဝဲခါရီအဆင့္ စကားသံမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ဤသုိ႔ ဒႆနပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾက၏။

          မုသာ၀ါဒါ ေဝရမဏိအရ မုသားကုိ မဆိုျခင္းသည္ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း ျဖစ္၏။ ထုိေျဖာင့္မတ္ျခင္းသည္ ႏွစ္မ်ိဳးရွိ၏။ သာမန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းႏွင့္ အလြန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾက၏။ သာမန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းကို ပါဠိေ၀ါဟာရအားျဖင့္ ဥဇုဟု ေခၚ၏။ အလြန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းကို သုဟုဇု ဟုေခၚ၏။ သာမန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္းအရ ကိုယ္ ႏွင့္ ႏႈတ္ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ျခင္း ျဖစ္ပါက မုသာ၀ါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပုဒ္ကုိ အသြင္သ႑ာန္အားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းရာေရာက္၏။ အမွန္အားျဖင့္ မုသာ၀ါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပုဒ္အရ အေျပာႏွင့္ အလုပ္ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္လွ်င္ပင္ သိကၡာပုဒ္၏ ဆုိလုိရင္းအနက္သည္ ၿပီးျပည့္စံု၏။ သုိ႔ရာတြင္ အႏွစ္သာရအားျဖင့္မူ သိကၡာပုဒ္ကုိ ေစာင့္ထိန္းရာမေရာက္ေသးေခ်။ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိသိကၡာပုဒ္ကုိ ေစာင့္ထိန္းမည္ ဆုိပါလွ်င္ စိတ္၏စြမ္းအား ပါ၀င္ဖို႔လုိ၏။ အမွန္အားျဖင့္ ေလာက၏ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္ကုိ ဖန္တီးသည္မွာ စိတ္သာ ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပုဒ္ကုိ တကယ္တမ္း အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းမည္ဆုိပါက စိတ္စြမ္းအား ပါ၀င္ဖို႔လုိျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိျခင္း ျဖစ္၏။

          ဤေလာက၌ စိတ္က တကယ္တမ္းမပါဘဲ ႏႈတ္က ေျပာၿပီး ေျပာသည့္အတိုင္း လုပ္ကုိင္ျခင္းမ်ားသည္ ရွိတတ္ပါ၏။ စိတ္ထဲကမူ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနတတ္၏။ သို႔မဟုတ္ လံုးလံုးစိတ္မပါဘဲလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနတတ္၏။ ဤသုိ႔ျဖစ္ေနပါက မုသာဝါဒါ ေ၀ရမဏိအရ သိကၡာပုဒ္ကုိ လံုသည္ဆိုရံုမွ် ေစာင့္ထိန္းရာ ေရာက္၏။ ထိုသို႔ ေစာင့္ထိန္းရံု မွ် ႏွင့္ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္ဖုိ႔ ခက္ပါ၏။ အမွန္အားျဖင့္ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ဟူ၍ မရွိဘဲ မိမိတို႔၏ ဘဝလံုၿခံဳမႈဟူသည္ တကယ္တမ္း ျဖစ္ေကာင္းေသာ အရာမဟုတ္ေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ရာတြင္ မည္သည့္လုပ္ငန္းကုိ လုပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ မႈ ျဖစ္ေရးကို ေရွးရႈၿပီး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လုပ္ဖို႔ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ရွိပါ၏။ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ျဖစ္မွ မိမိတို႔၏ဘ၀ လံုၿခံဳမႈသည္လည္း ျဖစ္ေပၚေပလိမ့္မည္။

          သို႔ျဖစ္ေလရာ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိအရ သိကၡာပုဒ္ကုိ ေစာင့္ထိန္းရာတြင္ အသြင္သဏၭာန္အားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းရံုမွ်ႏွင့္ မေက်နပ္ေသးဘဲ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ပါ ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းအပ္၏။ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းရာ၌ ကိုယ္ ၊ ႏႈတ္၊ စိတ္တို႔ တစ္ေျဖာင့္တည္းက်ဖို႔ လို၏။  ကိုယ္ ႏွင့္ ႏႈတ္တို႔ တစ္ေျဖာင့္တည္း က်ရုံႏွင့္ မလံုေလာက္။ စိတ္ပါတစ္ေျဖာင့္တည္းက်ဖုိ႔ လုိျခင္းျဖစ္၏။ စိတ္ထဲကလည္း အမွန္အတိုင္း ေျပာခ်င္မည္။ ႏႈတ္ကလည္း စိတ္ထဲက ရွိသည့္အတိုင္း ေျပာမည္။ ကိုယ္ ကလည္း ေျပာသည့္အတိုင္း လုပ္မည္ဆိုပါမွ အလြန္ေျဖာင့္မတ္ျခင္း သုဟုဇု ဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုမည္ျဖစ္၏။ သုဟုဇုဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေအာင္ ႀကံစည္ျခင္း၊ ေျပာဆိုျခင္း၊ လုပ္ကုိင္ျခင္းျဖစ္လွ်င္ မုသာ၀ါဒါ ေ၀ရမဏိအရ သိကၡာပုဒ္ကုိ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းရာေရာက္၏။ သိကၡာပုဒ္ကို အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းရာ ေရာက္ပါမွလည္း ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ျဖစ္ထြန္းျခင္းသည္ ေလာက၌ အဓမၼအေပၚ ဓမၼက ေအာင္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မည္၏။ အမွန္အားျဖင့္ ေလာက၌ အဓမၼအေပၚ ဓမၼက ေအာင္ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ရန္ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ရွိ၏။ တာ၀န္ရိွသည္ဟု သိရံုႏွင့္လည္း မၿပီးေသး။ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း လိုေသး၏။ တာဝန္ကုိေက်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပါမွ ရေတာင့္ရခဲ ရလာေသာ လူ႔ဘဝကုိ ရက်ိဳးနပ္ ေပလိမ့္မည္။

          စကားလံုးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဗုဒၶစာေပ က်မ္းဂန္မ်ား၌ နိရုတၱိ၊ ဓမ၊ၼ အတၳ၊ ပဋိဘာန ဟူေသာ ေ၀ါဟာရမ်ား ရွိၾက၏။ ထိုတြင္ နိရုတၱိ ဟူသည္မွာ အသံသာ ျဖစ္၏။ ဓမၼဟူသည္မွာ ေ၀ါဟာရအျဖစ္သို႔ေရာက္ေသာ အသံျဖစ္၏။ ယင္းကုိ သဒၵါ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ အမည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း ဆုိရ၏။ အတၳ ဟူသည္မွာ သဒၵါ သုိ႔မဟုတ္ အမည္က ထြန္းျပေသာ အရာ၀တၳဳ ျဖစ္၏။ ပဋိဘာန ဟူသည္မွာ နိရုတၱိအေပၚ၌ အေျခခံေသာ သဒၵါႏွင့္ အရာဝတၳဳတို႔၏ အဆက္အစပ္ ျဖစ္၏။  ယင္းကုိ ဉာဏ္၌ ထင္လာျခင္း ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ အနက္ ဟူ၍ လည္းေကာင္း ဆိုရ၏။ ဤသို႔လွ်င္ နိရုတၱိ၊ ဓမ၊ၼ အတၳ ႏွင့္ ပဋိဘာန တို႔၏ အနက္ကို ေဖာ္ျပႏိုင္ ၏။ ဤသို႔ေဖာ္ျပျခင္းမွာ စကားႏွင့္စပ္ေသာ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္၏။

          ေဖာ္ျပပါ နိရုတၱိ၊ ဓမ၊ၼ အတၳ ႏွင့္ ပဋိဘာန တို႔၏ အနက္ကုိ သိသာႏိုင္ရန္ ေငြစကၠဴ ဥပမာျဖင့္ ေျပာဆုိႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ ေငြစကၠဴတြင္ စကၠဴသားလည္း ပါ၏။ စကၠဴသား၏ တစ္ဖက္စီ တြင္ ေခါင္းႏွင့္ပန္းလည္း ပါ၏။ ထုိ႔ေနာက္ တန္ဖိုးလည္း ပါ၏။ ထိုတြင္ ေငြစကၠဴသားသည္ နိရုတၱိႏွင့္ တူ၏။ ေခါင္းသည္ ဓမၼ ႏွင့္တူ၏။ ပန္းသည္ အတၳႏွင့္ တူ၏။ တန္ဖိုးသည္ ပဋိဘာန ႏွင့္ တူ၏။ ေငြစကၠဴတြင္ ေခါင္းႏွင့္ပန္း မပါ၀င္လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ ေခါင္းခ်ည္း ပါ၀င္လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ သုိ႔မဟုတ္ ပန္းခ်ည္းပါ၀င္လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ တန္ဖိုးကုိ ရိုက္ႏွိပ္မထားလွ်င္ ျဖစ္ေစ ထိုေငြစကၠဴသည္ အသံုးျပဳ၍ မရသကဲ့သို႔ နိရုတၱိတြင္လည္း ဓမၼ မပါလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ အတၳမပါလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ပဋိဘာန မပါလွ်င္ျဖစ္ေစ ထိုနိရုတၱိသည္ အသံုးျပဳ၍ရေသာ နိရုတၱိမဟုတ္။

          နိရုတၱသည္ ဓမၼသည္ သဒၵါ  သို႔မဟုတ္ အမည္ျဖစ္၏။ အတၳဟူသည္ သဒၵါ သုိ႔မဟုတ္ အမည္က ထြန္းျပေသာ အရာ၀တၳဳျဖစ္၏။ပဋိဘာန ဟူသည္ကား သဒၵါႏွင့္ အရာ၀တၳဳတို႔၏ အဆက္အစပ္ ျဖစ္၏။ ယင္းကုိပင္ အနက္ဟူ၍ ေခၚရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ပဋိဘာနတြင္ ဓမၼသေဘာ လည္း ပါ၀င္၏။ အတၳသေဘာလည္း ပါ၀င္၏။ နိရုတၱိသေဘာလည္း ပါ၀င္၏။ အမွန္အားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ ေငြစကၠဴ၏တန္ဖိုးကုိ သိသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ စကၠဴသားသေဘာကိုလည္း သိၿပီးျဖစ္၏။ ေခါင္း၏သေဘာကုိလည္း သိၿပီးျဖစ္၏။ ပန္း၏သေဘာကုိလည္း သိၿပီးျဖစ္၏။ ထုိ ေငြစကၠဴကား က်ပ္တန္ျဖစ္သည္၊ ငါးက်ပ္တန္ ျဖစ္သည္၊ တစ္ဆယ္တန္ျဖစ္သည္ကို လည္းေကာင္း၊ ေခါင္းက မည္သို႔ျဖစ္သည္၊ ပန္းက မည္သို႔ျဖစ္သည္ကို လည္းေကာင္း ေငြစကၠဴ၏ တန္ဖိုးကုိ ျမင္သည္ႏွင့္ သိႏိုင္၏။ ထိုနည္းအတူ ပဋိဘာနကို ျမင္သည္ႏွင့္ ျမင္သည္ႏွင့္ နိရုတၱိႏွင့္ သေဘာကုိလည္း သိ၏။ ဓမၼ၏သေဘာကုိလည္း သိ၏။ အတၳသေဘာ ကုိလည္း သိ၏။ ထိုသို႔သိျခင္းသည္ တစ္ၿပိဳင္နက္သိျခင္း ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ပဋိဘာနကို အသိ၏အသိ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ဉာဏ္၏ဉာဏ္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ဆိုရျခင္းျဖစ္၏။ အသိ၏အသိ၊ သို႔မဟုတ္ ဉာဏ္၏ဉာဏ္ ဟူသည္မွာ နိရုတၱိအသိ၊ ဓမၼအသိ၊ အတၳအသိ တည္းဟူေသာ အသိသံုးမ်ိဳးတို႔ကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္ ျဖစ္ရာ အသိပင္ျဖစ္၏။

          အမွန္အားျဖင့္ သဒၵါကိုသာသိၿပီး  ယင္းသဒၵါက ရည္ညႊန္းေသာ အရာ၀တၳဳကုိ မသိလွ်င္ “ ဒီသဒၵါက ဘာကုိ ေဟာပါလိမ့္” ဟူ၍ စူးစမ္းရ၏။ အရာ၀တၳဳကုိသာ သိၿပီး သဒၵါကုိ မသိပါကလည္း “ ဒီအရာ၀တၳဳကုိ ဘာေခၚပါလိမ့္” ဟူ၍ စူးစမ္းရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ နိဗၺာန္သိမွတစ္ပါး က်န္ေသာ အသိ ဟူသမွ်သည္ သဒၵါႏွင့္ အနက္တို႔ျဖင့္ ၀န္းရံရ၏။ သဒၵါႏွင့္ အနက္တို႔ ၀န္းရံရသျဖင့္လည္း က်န္ေသာ အသိအားလံုးကုိ သဒၵါႏွင့္ အနက္တို႔ျဖင့္ ေျပာဆိုႏိုင္ ျခင္းျဖစ္၏။ ေျပာ၍ဆုိ၍ ရျခင္းသည္လည္း ျဖစ္၏။ နိဗၺာန္မွာမူကား သဒၵါႏွင့္အနက္တို႔ ၀န္းရံျခင္း မရွိသျဖင့္ နိဗၺာန္ကို သဒၵါႏွင့္ အနက္တုိ႔ျဖင့္လည္း ေျပာႏိုင္ဆုိႏုိင္ျခင္း မရွိ။ ေျပာ၍ဆို ၍လည္းမရ။

          အသိ၏ကုိယ္သည္ စကားလံုးျဖစ္၏။ စကားလံုးဟူရာ၌ အသံထြက္ျခင္းႏွင့္ အသံမ ထြက္ျခင္းသည္ ပဓာနမဟုတ္။ သဒၵါႏွင့္ အနက္ပါျခင္းသာ ပဓာနျဖစ္၏။ အမွန္အားျဖင့္ အနက္ဆိုသည္မွာ သဒၵါႏွင့္သဒၵါက ရည္ညႊန္းေသာ အရာ၀တၳဳတုိ႔၏ အဆက္အစပ္ျဖစ္၏။ ယင္း ကို ပဋိဘာန ဟုေခၚ၏။ ေငြစကၠဴတြင္ ေခါင္း၊ ပန္းႏွင့္ ယင္းတို႔၏ တန္ဖိုးပါဖို႔သာ ပဓာနျဖစ္သကဲ့ သုိ႔ပင္ ျဖစ္၏။ အသံထြက္ျခင္းႏွင့္ မထြက္ျခင္းမွာ ပဓာနမဟုတ္ဟူ၍ ဆုိရာ၌ စကားလံုးဟူသမွ်သည္ အသံမထြက္ေသာအဆင့္မွ အသံထြက္ေသာ အဆင့္သုိ႔ ေရာက္ၿမဲ ျဖစ္ ၏။ ေလာကတြင္ မည္သည့္အရာ၀တၳဳကုိ သိသည္ျဖစ္ေစ ေရွးဦးစြာ စိတ္ထဲက အရာ၀တၳဳ၏ အမည္ကို ရြတ္ဆုိရ၏။ အသံကေတာ့ ထြက္ခ်င္မွ ထြက္၏။ ေခြးကုိ သိရာ၌ စိတ္ထဲက “ ေခြး” ဟူ၍ ရြတ္ဆုိရ၏။ စိတ္ထဲက ရြတ္ဆိုရံုမွ်ႏွင့္ သိျခင္းကိစၥသည္ ၿပီး၏။ သိၿခင္းကိစၥၿပီးမွ သိသည့္အတိုင္း အသံထြက္၍ ရြတ္ဆုိခ်င္လည္း ရြတ္ဆိုေပလိမ့္မည္။ မရြတ္ဆုိဘဲ တိတ္တိတ္ ေနခ်င္လည္း ေနေပလိမ့္မည္။ အမွန္အားျဖင့္ နိဗၺာန္ကိုသိေသာ အသိမွတစ္ပါး က်န္အသိဟူ သမွ်သည္ သဒၵါ သို႔မဟုတ္ အမည္၊ အနက္တို႔ႏွင့္ ကင္း၍ ျဖစ္ေကာင္းေသာ သေဘာမရွိ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အသိ၏ ကိုယ္ထည္သည္ စကားလံုးျဖစ္သည္ဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။ အသိ ၏ ကုိယ္ထည္ အရ စကားလံုးမ်ားကုိ ေျပာသည့္အခါ စကားလံုးမ်ားသည္ မွန္ဖို႔အေရးႀကီး၏။ စကားလံုးမ်ား မွန္ႏိုင္ေစရန္ အသိကလည္း မွန္ဖို႔ အေရးႀကီး၏။ စကားလံုးမ်ားေသာအခါ သစၥာျပဳ၍ ရ၏။

          လူဟူသည္ စကားမေျပာဘဲ မေနႏုိင္ေသာ သတၱဝါျဖစ္၏။ စကားေျပာေသာအခါ ကုိယ္ ျဖင့္လည္း ေျပာ၏။ ကုိယ္ ျဖင့္ ေျပာပါက ကာယကံ ဟူ၍ ဆုိရ၏။ ႏႈတ္ျဖင့္လည္း ေျပာ၏။ ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာပါက ၀စီကံဟူ၍ ဆိုရ၏။ စိတ္ျဖင့္လည္း ေျပာ၏။ စိတ္ျဖင့္ ေျပာပါက မေနာကံ ဟူ၍ ဆုိရ၏။ အမွန္အားျဖင့္ ေလာကတြင္ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာသည္ကုိသာ စကားေျပာသည္ ဟူ၍ ဆုိၾက၏။ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာမွသာ ၾကားရျခင္းေၾကာင့္ ၾကားရသည္ကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ႏႈတ္ကေျပာ ေသာ စကားလံုးမ်ားကုိသာ စကားဟူ၍ ဆိုျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ရာတြင္ ကံသံုးပါးလံုးျဖင့္ စကားေျပာ သည္ကေတာ့ အမွန္။ ေျဖာင့္မွန္ျခင္း ဆုိသည္မွာ ကံသံုးပါးလံုးႏွင့္ ဆုိင္ေသာ ေ၀ါဟာရ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကံသံုးပါးတို႔ျဖင့္ စကားေျပာသည္ ဟူ၍ ဆုိရျခင္း ျဖစ္၏။ စကားေျပာရာတြင္ ၾကားရ သည္၊ မၾကားရသည္မွာ ပဓာနမဟုတ္။ အမွန္အားျဖင့္လည္း ေလာကတြင္ ၾကားရေသာ စကား မ်ားထက္ မၾကားရေသာ စကားမ်ားက ပို၍ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေကာင္း၏။ “စားပါ” ဟူ၍ ႏႈတ္က ေျပာေသာ္လည္း ကုိယ္ ကမူ မေပး။ စိတ္ကလည္း မေပးခ်င္။ ထိုအခါ ကုိယ္ျဖင့္ ေျပာေသာ စကားမ်ားႏွင့္ ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာေသာ စကားမ်ားကိုမူ ၾကားရ၏။ စိတ္ျဖင့္ ေျပာေသာ စကားကုိမူ မၾကားရ။ အကယ္၍သာ စိတ္ျဖင့္ ေျပာေသာ စကားကို ၾကားရပါမူ အမွန္အတိုင္း ပို၍ သိမည္ ျဖစ္၏။ ေလာကတြင္ အမွန္အတိုင္းသိဖို႔က ပုိ၍ အေရးႀကီး၏။ သဘာ၀ ေတာေတာင္ ေရေျမ တို႔သည္ စကားေျပာၾကသည္ပင္ ျဖစ္၏။ သို ့ရာတြင္ သူတို ့ေျပာေသာ စကားမ်ားကား ပကတိ နားျဖင့္ ၾကားရေသာစကားမ်ား မဟုတ္ၾက။ ဉာဏ္နားျဖင့္ နားေထာင္တတ္သူမွ ၾကားရေသာ စကားမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေလာကတြင္ ပကတိနားျဖင့္ ၾကားရေသာ စကားမ်ားထက္ ပကတိနားျဖင့္ မၾကားရေသာ စကားမ်ားက ပို၍ စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းသည္ ဟု ဆိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။

          လူမႈဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္ ၌ “မုသားမပါ လကၤာမေခ်ာ” ဟူေသာ ဆိုရုိးစကား ရွိ၏။ ထို စကားသည္ လူမႈဆက္ဆံေရးနယ္ ပယ္၌သာ မွန္၏။ သစၥာနယ္ပယ္၌မူ မမွန္။ သစၥာနယ္ပယ္၌ မွန္ေစရန္အတြက္ ကာယကံႏွင့္ ၀ဇီကံလည္း ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ဖုိ႔ လို၏။ အထူးအားျဖင့္ မေနာကံပါ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ဖို႔ လို၏။ သုိ႔မွသာ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း ျဖစ္မည္။ အလြန္ေျဖာင့္မတ္ ျခင္းျဖစ္မည္။ ေျဖာင့္မတ္ျခင္းႏွင့္ အလြန္ေျဖာင္႔မတ္ျခင္း ျဖစ္ပါမွ သစၥာဆုိ၍ ရ၏။ သစၥာဆုိရ ျခင္းသည္ သစၥာနယ္ပယ္၍ မွန္ကန္ျခင္း ျဖစ္၏။ သစၥာနယ္ပယ္၌ မွန္ကန္ျခင္းျဖစ္ပါမွ မုသာ၀ါဒါ ေဝရမဏိ အရ မုသားကုိ အသြင္သဏၭာန္အားျဖင့္သာမက အႏွစ္သာရအားျဖင့္သာ ေရွာင္ ၾကဥ္ရာ ေရာက္၏။ ထုိသုိ႔ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္မွလည္း ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္ မည္ ျဖစ္၏။ အမွန္အားျဖင့္ ခ်မ္းသာျခင္း ဟူသည္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ မႈ အေပၚ၌ တည္၏။ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ မရွိသမွ် ကာလပတ္လံုး မိမိတို႔၏ ဘဝလည္း မလံုၿခံဳ၊ ခ်မ္းသာျခင္းလည္း မရွိ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေလာက၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ရွိရေလေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လိုအပ္ျခင္းျဖစ္ ၏။

          မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိအရ ေလာက၌ ပကတိနားျဖင့္ မၾကားရေသာ စကားမ်ားထက္ ပကတိနားျဖင့္ ၾကားရေသာ စကားမ်ားက ပုိ၍ အေရးႀကီး၏။ ပကတိနားျဖင့္ မၾကားရေသာ စကားမ်ားကို ဉာဏ္နားျဖင့္ ၾကားႏိုင္သူတို႔ကား လူနည္းစုမ်ားသာ ျဖစ္ၾက၏။ လူမႈဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္္  တြင္ လူအမ်ားစုသည္ ပဓာန ျဖစ္၏။ မုသာ၀ါဒါ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပုဒ္မွာလည္း လူတိုင္း လူတိုင္းကုိ ရည္ရြယ္ ၍ ေဟာၾကားထားေသာ သိကၡာပုဒ္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပုဒ္ကုိ ေစာင့္ထိန္းရာတြင္ အသြင္သဏၭာန္အားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သေဘာႏွင့္ ကာယ ကံႏွင့္ ဝစီကံတို႔ ေရွ႕ေနာက္ ညီညြတ္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရမည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ထက္ ေက်ာ္ လြန္၍ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ပါ ေစာင့္ထိန္းသည့္ သေဘာႏွင့္ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မေနာကံတည္း ဟူေသာ ကံသံုးပါးတုိ႔ ေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရာ၏။   

(ဦးေရႊေအာင္၊ ဘ၀အျမင္သစ္)

Posted in: ဘာသာေရး