Heat stroke အပူဒဏ္ ဘယ္လိုခံမလဲ ...............

Posted by: Ko Myo on Sunday, April 27, 2014 Categories: က်န္းမာေရး

ရာသီဥတုပူလြန္းလို႔ လူေတြကို ဒုကၡေပးတာဟာ က်န္းမာေရး အေရးေပၚတခုျဖစ္တယ္။ ေနပူလို႔ျဖစ္တာကို Sunstroke လို႔လဲ ေခၚတယ္။ အရပ္ေခၚ အပူရွပ္ဆိုတာနဲ႔ မတူပါ။ အပူဒဏ္ကေန လူကိုေသေစႏိုင္တယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြက ပိုမခံႏိုင္ၾကေပမဲ့ အရြယ္ေကာင္းေတြကိုလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

Heat cramps အပူမိလို႔ၾကြက္သားေတြနာတာ တက္တာ၊ Heat syncope (Fainting) သတိလက္ လြတ္ျဖစ္တာ၊ Heat exhaustion အပူေၾကာင့္ ကုန္ခမ္းသြားတာေတြက ဆိုးတဲ့ လကၡဏာေတြ မဟုတ္ေသးပါ။ ဒီလိုျဖစ္တာက အပူနဲ႔ မဆိုင္ဘဲလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။

အပူခ်ိန္ျမင့္ေနတာနဲ႔ အခ်ိန္ၾကာ ထိေတြ႔မိမွသာ ဆိုးတာေတြျဖစ္တယ္။ အပူဒဏ္နဲ႔အတူ ေရ + ဓါတ္ဆား ခမ္းေျခာက္တာ တြဲလာျပီဆိုရင္ ဆိုးျပီ။ ဒီကေနတဆင့္ ကိုယ္ခႏၶာကို အပူခ်ိန္ထိန္းတဲ့ နစ္ကိုထိခိုက္ ပ်က္စီးေစႏိုင္တယ္။ ေဆးပညာ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၁ဝ၅ ဒီဂရီ ဖါရင္ဟုိက္ ထက္ေက်ာ္ တာကိုေခၚတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္ကို ထိခိုက္လာမယ္။

ဘာေတြခံစားရမလဲ -
• Nausea and vomiting ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္၊
• Fainting သတိလစ္ခ်င္လာတာက ပဌမလကၡဏာျဖစ္တတ္တယ္။
• Throbbing headache ေခါင္းထိုးကိုက္၊
• Dizziness and light-headedness ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းထဲေပါ့ေန၊
• Lack of sweating despite the heat ပူေပမဲ့ေခြ်းမထြက္၊
• Red, hot, and dry skin အေရျပာေတြနီရဲေန၊
• Muscle weakness or cramps ၾကြက္သားအားနည္း၊ ၾကြက္တက္၊
• Rapid heartbeat ႏွလံုးခုန္ျမန္၊
• Rapid, shallow breathing အသက္ရွဴတိမ္ျပီးျမန္၊
• Behavioral changes အမူအယာေျပာင္း၊ ဥပမာ confusion စိတ္ရႈတ္ေထြး၊ disorientation ေရာက္ေန တဲ့ေနရာမသိ၊ or staggering လုပ္တာကိုင္တာေျဖးေႏွး၊
• Seizures တက္၊
• Loss of consciousness or coma သတိလက္လြတ္ျဖစ္မယ္။ First Aid for Heat Stroke ေရွးဦး သူနာျပဳစုျခင္း
• အေရးေပၚျဖစ္လာရင္ ေဆးရံု၊ ၾကက္ေျခနီ အကူအညီေတာင္းပါ။
• အကူအညီမလာမီမွာ ေအးတဲ့ေနရာ (အရိပ္ရွိရာ၊ ေလေအးစက္ရွိရာ) ကိုုေရြ႕ထားပါ။ အဝတ္အစားေတြ ဖယ္ရွားေပးပါ။ Dehumidifying air conditioning ေလေအးနည္းသံုးပါ။
• လူနာကိုလွဲေနေစပါ။ ေျခရင္းျမွင့္ေပးထားပါ။
• ကိုယ္အပူခ်ိန္တိုင္းပါ။ ၁ဝ၅ ကေန ၁ဝ၁-၁ဝ၂ အထိေရာက္ေအာင္ ေအးေစတဲ့ နည္းေတြသံုးပါ။ ေရေအး ဝတ္တိုက္ပါ၊ ခ်ိဳင္း၊ ေပါင္ျခံ၊ ေနာက္ေက်ာေနရာေတြမွာ ေရခဲတင္ပါ။ ေရေလာင္းပါ။ ေရခ်ိဳးပါ။ ေရခ်ိဳးစည္ထဲထားပါ။ ပန္ကာ ဖြင့္ေပးပါ၊ ယပ္ခပ္ေပးပါ။
• သက္သာလာျပီးေနာက္မွာလဲ အပူဒဏမခံရေအာင္ ဆက္ေရွာင္ရွားေနပါ။ ျပင္းထံတဲ့အားကစား၊ ကိုယ္ လက္ေလ့က်င့္ခန္း ေရွာင္ထားပါ။
• ေရေအးတဘက္နဲ႔ ပတ္ေပးထားနည္း မသင့္ပါ။
• ေရခ်ိဳးစည္ပိုင္းမွာ အသင့္အတင့္ေအးတဲ့ေရသာသံုးပါ။ သတိလစ္ေနသူကို အဲလိုမလုပ္ပါနဲ႔။ တျခားေရြး စရာမရွိရင္ ေခါင္းကို ေရထဲမနစ္ဘို႔ သတိထားလုပ္ပါ။
• ေရေအးေသာက္ေစပါ။ ORS ဓါတ္ဆားရည္ေသာက္ေစပါ။ လိုလာရင္ ေသြးေၾကာထဲ RL drip ေဆးသြင္း ပါ။
• အသက္ရွဴ-ႏွလံုးခုန္ မေကာင္းေတာ့ရင္ CPR လုပ္ဘို႔ျပင္ဆင္ထားပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၆-၄-၂ဝ၁၄

Posted in: က်န္းမာေရး