ကဆုန္လသည္
အပူဓာတ္ လြန္ကဲေသာလ ျဖစ္သည္။ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအုိင္မ်ား ေရခန္းေျခာက္ခ်ိန္
ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ လကုန္ပိုင္းတြင္ မုတ္သံုေလ ေဆာင္ေသြး၍ မုတ္သံုမုိး
တစ္ျပိဳက္၊ ႏွစ္ျပိဳက္ ရြာသြန္းတတ္သည္။ မိုးေရ စြတ္စုိေသာ ေျမျပင္သည္
တစ္မူထူးျခားေသာ ေျမသင္းနံ႕ သင္းပ်ံ႕ပ်ံ႕ကို ရွဴရူိက္ရေသာလ ျဖစ္သည္။
ေရွးျမန္မာမ်ားက ကဆုန္အတြင္း ေျမသင္းပ်ံ႕ပ်ံ႕ မုိးႏွံ႕ႏွံ႕ဟု
ဆုိရုိးျပဳခဲ့ၾကသည္။
ကုဆုန္လကို
ျမန္မာမူအရ ျပိႆရာသီေခၚ၍ ထိုလတြင္ စန္းျပည္နကၡတ္မွာ ၀ိသာခါနကၡတ္ ျဖစ္သည္။
ယွဥ္ေသာ တာရာမွာ တံငါတာရာ ျဖစ္သည္။ ရာသီရုပ္မွာ ႏြားထီးရုပ္ ျဖစ္သည္။
ရာသီပန္းကား စကားပန္းျဖစ္၍ ရာသီပြဲေတာ္ကား ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ ျဖစ္သည္။
ေယာျမိဳ႕စား အတြင္း၀န္ ဦးဘုိးလူိင္၏ “ဥတုေဘာဇန သဂၤက်မ္း”တြင္ ကဆုန္လတြင္ ေလာကသည္ အလြန္ပူ၏။ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္က ေလပူတုိက္၏။ ေရကန္ ေရအုိင္တုိ႔၌ ေရေသာက္ေသာ သားငွက္တုိ႔ျဖင့္ ျပြမ္းကုန္၏။ ေရငုပ္ျခင္း၊ အစပ္၊ အခ်ဥ္၊ အငန္၊ အပင္ပန္းခံျခင္း၊ ေမထုန္မွီ၀ဲျခင္း၊ အဆီအေစး မရွိေသာ၊ ပူေသာ အစာတုိ႔ကို ၾကဥ္ေရွာင္အပ္ကုန္၏။
ခ်ိဳဆိ္မ့္ေသာ အရသာ၊ ေအးေသာ ေဖ်ာ္ရည္၊ သၾကားႏွင့္ လုပ္ေသာ ေပါက္ေပါက္ဆုပ္၊ ကေရကရာ စေသာ မုန္႕၊ ၾကည္းကုန္း၌ က်က္စားေသာ သားငွက္တုိ႔၏ အသား၊ ေထာပတ္၊ ႏြားႏုိ႕၊ ေရတံခြန္မွ ထြက္ေသာ ေရေအး၊ ၾကစုသီးႏွင့္ ၾကံသကာတုိ႔ကို မွီ၀ဲ သံုးေဆာင္ အပ္ကုန္၏ဟု ေရးသားခဲ့ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတု႔ိသည္ ကဆုန္လျပည္ေန႕ကို ထူးျမတ္ေသာ ေန႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ ယူဆၾကသည္။ ဗ်ာဒိတ္၊ ဖြားျမင္၊ ေဗာဓိပင္၊ စံ၀င္နန္းနိဗၺာန္္္္္ ဆုိသည္ႏွင့္အညီ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ ဗုဒၶ၀င္ဆုိင္ရာ ထူးျခားေသာ သမုိင္းမွတ္တုိင္မ်ား ရွိခဲ့သည္။
(၁) ဘုရားေလာင္းေတာ္ သုေမဓာရွင္ရေသ့သည္ ဒီပကၤရာ ဘုရားရွင္ထံမွ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု နိယတဗ်ာဒိတ္စင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု နိယတဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ခံယူရရွိေသာေန႕သည္ ကဆုန္လျပည့္ေန႕ ျဖစ္သည္။
(၂) မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္ လျပည့္ေန႕ ေသာၾကာေန႕ နံနက္ တစ္ခ်က္တီး အခ်ိန္ ၀ိသာခါနကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္၍ ကပ၌ိလ၀တ္ျပည္ႏွင့္ ေဒ၀ဒဟျပည္အၾကား လုမၼိနီသာေမာ အင္ၾကင္းေတာ၀ယ္ သုေဒၶါေနမင္းၾကီး၏ ရူမျငီးေသာ ၾကင္ယာေတာ္ မယ္ေတာ္ မာယာ၏ ၀မ္းၾကာတုိက္မွ ဘုရားေလာင္းေတာ္ကို မီးရွဴးသန္႕စင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။
(၃) ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ သကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ေတာ္မူျပီး ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။
(၄) ကာဠဳ၊ ယေသာ္၊ ညီေတာ္၊ ဆႏၵ၊ က႑က၊ ေသာဏၰ၊ ဗုဒၶေဟ ဆုိသည္ႏွင့္အညီ ဖြားဖက္ေတာ္ ခုႏွစ္ပါးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေညာင္ဗုဒၶေဟ(ေဗာဓိပင္) သည္လည္း ကဆုန္ လျပည့္ေန႕တြင္ပင္ ေပါက္ေရာက္ခဲ့သည္။
(၅) သကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔၌ ၀ါေတာ္ ၄၅-၀ါ၊ သက္ေတာ္ ၈၀-၌ ဘုရားရွင္သည္ နယ္မာလာတုိင္း၊ ကုသိနာရုံျပည္ရွိ အင္ၾကင္းေတာ၀ယ္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျမတ္ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူမည့္ေန႕ နံနက္ပိုင္းတြင္လည္း သုဇာတာ သူၾကြယ္ သမီး ဃနာႏုိ႕ဆြမ္း ဆက္ကပ္ျခင္း ခံရသည္မွာ ေသနနိဂံုးရြာအနီး ေညာင္ပင္ရင္းတြင္ ျဖစ္သည္။ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူသည္မွာလည္း ေဗာဓိေညာင္ပင္ရင္းတြင္ပင္ ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ ပတ္သက္ေနေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာတုိ႔အဖုိ႔ အေလးအနက္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားဖြယ္ရာ ျဖစ္လာသည္။ သာသနာေတာ္ကို ရုိေသေလးစားေသာ ျမန္မာတုိ႔သည္ တစ္ခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ အျဖစ္ ရာသီဥတုအရလည္း ဆီေလ်ာ္ေသာ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ တီထြင္ က်င္းပသည္ဟု ယူဆသည္ဟု ယူဆရပါသည္။
ပုဂံေခတ္ထိုး ေစာလု၀န္းဘုရား ေက်ာက္စာတြင္ မီဖုန္၊ သၾကၤန္၊ ေညာင္ရိပ္သြန္(ေညာင္ေရသြန္း) စသည္ ေ၀ါဟာရမ်ား ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ အေရာင္အ၀ါထြန္းကားေနေသာ ပုဂံေခတ္၊ လူမူစီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳး စည္ပင္ေနေသာ ပုဂံေခတ္တြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ကို စည္ကား သိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပေနျပီဟု ယူဆရပါသည္။
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၆၈-ခုႏွစ္၌ ဘုိးေတာ္ ဘုရားသည္ ပိဋကတ္ေတာ္ႏွင့္ ေလာကီက်မ္းမ်ားကို ကူးရန္ႏွင့္ မဟာေဗာဓိပင္ကို ဖူးေျမာ္ရန္ ေရႊေတာင္သာဂဘူ၊ ေရႊေတာင္သီရိစည္သူ စသည့္ အမတ္ၾကီးမ်ားကို အိႏၵိယႏုိင္ငံသို႔ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။
မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ၾကးတြင္ မဟာေဗာဓိပင္ ခက္မၾကီးတုိ႔မွ ျဖာေသာ ခက္လက္ေပါင္း ၁၃၆-ခု ရွိသည္။ ထြာဆုိင္၊ ညွဳိဆုိင္ေအာက္ငယ္ေသာ ေဗာဓိပင္ ခက္လက္ငယ္တုိ႔သည္ကား မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ အလြန္မ်ားျပားသည္။
မဟာေဗာဓိ ေညာင္ေတာ္၏ အရပ္မွာ ပကတိ ေျမမွ ခက္မၾကီးေျခာက္ခု ျဖာသည့္တုိင္ေအာင္ အေတာင္ ၆၀-ေက်ာ္သည္ ျဖစ္၍ ေဗာဓိေညာင္ေတာ္ တစ္ပင္လံုး ရင္းဖ်ား ဆံုးေအာင္ အေတာင္ ၉၀-ခန္႕ အျမင့္ရွိသည္ဟု မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
ဗုဒၶဂါယာ၌ရွိေသာ ဖြားဖက္ေတာ္ ေဗာဓိပင္ကို ဟိႏၵဴဘုရင္ သသကသည္ ခုတ္လွဲ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ထုိေဗာဓိပင္ အျမစ္ေနရာမွ ေဗာဓိပင္တစ္ပင္ ေပါက္ေရာက္လာသည္။ ထုိေဗာဓိပင္သည္ ၁၈၇၀-ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပိဳလဲသြားရာ ထုိအပင္မွ အကိုင္းကို ျပန္၍ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။ ယခုအခါ ဖူးေတြ႕ရေသာ ေဗာဓိသည္ မူလေဗာဓပင္၏ အဆက္အႏြယ္ ပင္ပြား ျဖစ္သည္ဟု ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္း အတြဲ-ဂတြင္ ေရးသားထားပါသည္။
ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္တြင္ ေဗာဓိပင္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ကိုလုိနီကြ်န္သေဗာက္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္သည္ေန႕၊ လြပ္လပ္ေရး ရရွိေသာန႕ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄-ရက္ေန႕ တြင္လည္း အိႏၵိယျပည္ရွိ မဟာေဗာဓိပင္ အကိုင္းကို ယူေဆာင္၍ ေရႊတိဂံုဘုရား ရင္ျပင္ေတာ္ အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္၊ အေနာက္ဘက္ အုတ္တံတုိင္းႏွင့္ ေျမာက္ဘက္ အုတ္တံတုိင္းတုိ႔ ဆံုရာ အနီး၌ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ ကိုလုိနီေခတ္အခါက ၁၉၀၅-ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ေရႊတိဂံဳဘုရား ဘ႑ာေတာ္ထိန္းအဖြဲ႕က စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေဗာဓိပင္လည္း ရွိခဲ့သည္။ ဗုဒၶဂါယာအရပ္ရွိ ေဗာဓိေညာင္ပင္၏ အေစ့ကိုယူ၍ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေဗာဓိပင္လည္းရွိခဲ့သည္။ ေဗာဓိေညာင္ပင္ ရွိျခင္းလည္ ျမတ္ဗုဒၶ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိျခင္းႏွင့္ တူညီသည္ဆုိေသာ အယူအဆေၾကာင့္ ေဗာဓိပင္ကို အေလးအျမတ္ျပဳၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ပင္းယေခတ္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ျပည္မင္း မ်က္ႏွာရွည္ ကာခ်င္းတြင္ “စံကား ၀တ္စံုေျမ၊ သြန္းေညာင္ေရ၊ ထံုးေလ တန္စကူး၊ ေႏြလဆန္း ဆန္ေလဦး၊ ၀တ္ဆံ ေရႊသား၊ စကားပြင့္လွဦး” ဟု ေရးစပ္ခဲ့သည္။
ထုိကာခ်င္းက ေခတ္တစ္ေခတ္၏ ဘာသာ ယဥ္ေက်းမူ သမုိင္းတစ္ကြက္ကို ထင္ဟပ္ျပေနပါသည္။ ပင္းယေခတ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာေသာအခါ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္သည္ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပေနျခင္းကို ေဖာ္ညႊန္းေနပါသည္။
ေဗာဓိေညာင္ပင္ႏွင့္ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္သည္ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို လႊမ္းမုိးေနျပီး ျမန္မာ့အႏုပညာေလာက ရူေထာင့္အတြင္းသို႔ပါ စိမ့္၀င္ေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။
နန္းျမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ယဥ္ေက်းမူျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ မႏၱေလးျမိဳ႕မွ နာမည္ေက်ာ္ အျငိမ့္ လူရႊင္ေတာ္ၾကီး ဦးဓာတ္ခိုးသည္ အျငိမ့္သဘင္ ကျပေသာအခါ “ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲ လကၤာၾကီး” ကုိ ရြတ္ဆုိခဲ့သည္။
လူၾကီးမ်ားက နံ႕သာအိုး အသီးသီးပိုက္၊ ကညာအမ်ိဳးသမီး တစ္သိုက္က သေျပပန္း မညွိဳးေအာင္ ေရခ်မ္းအုိး ကိုယ္စီ ရြက္ျပီး ဗုိလ္စည္ႏွက္ကာ ထီးျဖဴ ရွစ္လက္ႏွင့္တကြ နည္းမူစနစ္မပ်က္ အတူေပ်ာ္ေမြ႕လ်က္။
သူေတာ္ ရေသ့ႏွင့္ ဒိုးပတ္သမား၊ သည့္ေနာက္ကေတာ့ တန္ခိုး လွ်ပ္ၾကြားေအာင္၊ အဆန္းကြက္ တစ္မ်ိဳးၾကည္၊ နန္းဆန္တဲ့ အုိးစည္ႏွင့္ အတီး အဆုိ အက၊ အျပီးမလုိရ နယ္တစ္ခြင္ ရႊင္ခ်ိဳ၊ မယ္ဒလင္ ဘင္ဂ်ိဳႏွင့္ အရပ္သားတုိ႔က ေပ်ာ္။
၀ိသာခါ နကၡတ္စန္းရတနာႏွင့္ ျပိဳင္ေတာ့၊ ပန္းစကား၀ါ အခိုင္အငံုၾကြသည္ ကဆုန္လရာသီ အျမတ္မွာ ရြာျပည္ အရပ္ရပ္ေသာင္ ေခေမ မလြဲဖုိ႔လုိ ေညာင္ေရပြဲ ျပဳၾကတဲ့ သဘင္ပြဲကိုဗ်ာ စသည္ျဖင့္ ရြတ္ဆုိ ျပခဲ့သည္။
ဆရာမင္းသု၀ဏ္က “ေအးရိပ္သာတဲ့ ျပည္ေညာင္ညိဳ၊ ဥၾသ တြန္သံခ်ိဳ ဒိုးရုိစီးတဲ့ နဒီတြင္း သမင္ ေရေသာက္ဆင္း၊ ျမက္ခင္းလဲလဲ ေျမညီညီ ကံ့ေကာ္၀တ္မူန္ မူန္စီ၊ ဇာလီေပ်ာ္တဲ့ ေက်ာင္းသခၤမ္း၊ လူေလး သြားေခ်စမ္း” ဟု ေရးစပ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာျပည္ အရပ္ရပ္တြင္ ေညာင္ပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္ေလ့ ရွိသည္။ အပင္သည္ ၾကီးမားျခင္း၊ အရိပ္အာ၀ါသ ေကာင္းျခင္း၊ ေအးျမေစျခင္း ထည္ထည္၀ါ၀ါ ျမင္ေတြကရျခင္း စေသာ ဂုဏ္အဂၤါမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။ ရြာဦး ရြာထိပ္တြင္ အထင္ကရ ျမင္ေတြ႕ရေသာ ပ ေညာင္ပင္ၾကီးမ်ားသည္ ရြာ့က်က္သေရကို ေဆာင္ေနသည္ သာမက ေက်းရြာမ်ား၏ အလွက်က္သေရကိုလည္း ျဖစ္ေသည္။
ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္ကို ပေဒသရာဇ္ ေခတ္မွသည္ ယေန႕ထက္တုိင္ က်င္းပေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ျမိဳ႕ၾကီး ျပၾကီးမွ ေက်းလက္ ေတာရြာ ဇနပုဒ္အထိ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ က်င္းပျခင္းသည္ ဘာသာယဥ္ေက်းမူ အတြက္ သာမက သစ္ပင္ ပန္းပင္ စိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးကိုလည္း အေထာက္အကူ ျပဳလ်က္ ရွိသည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သာ၀တၳိျပည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မႈစဥ္ သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်တုိ႔အား ခ်ီးေျမွာက္ရန္အတြက္ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မႈေလ၏။ ထုိအခါ သာ၀တၳိျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္ ကန္ေတာ့ၾကရန္ ပန္းနံ႕သာ လွဴစရာမ်ားကိုယူေဆာင္လ်က္ ေဇ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ သြားၾကကုန္၏။ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ဘုရားရွင္ မရွိသည့္အတြက္ ပူေဇာ္ခြင့္မရၾကေလကုန္။ ထုိအခါ မိမိတုိ႔ ယူေဆာင္ခဲ့ေသာ ပန္းနံ႕သာမ်ားကို ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းတုိက္၏ တံခါး၀၌ ခ်ထားၾကကုန္လ်က္ ျပန္လာခဲ့ၾကကုန္၏။
ထုိအေၾကာင္းကို အနာထပိဏ္သူေဌးၾကီးသိရသည့္အခါ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္သို႔ကပ္၍-အရွင္ဘုရား ဤ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဒသစာရီၾကြခ်ီေသာအခါ၌ ကိုးကြယ္ရာမဲ့ ေနပါသည္။ ပူေဇာ္ခြင့္လည္း မရွိပါ။ အရွင္ဘုရားသည္ ဤအေၾကာင္းကို ဘုရားရွင္အား ေလွ်ာက္ထားျပီး ဘုရားရွင္မရွိခိုက္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ရာကို ေလွ်ာက္ထားေပးပါဘုရားဟု ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ မဟာေဗာဓိ ပင္မွ မ်ိဳးေစ့ကိုယူ၍ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၏ တံခါး၀၌ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ျပဳရန္ အရွင္အာနႏၵာက ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္အား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဘုရားရွင္သည္ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ကိုေပးလ်က္ -
ဤသုိ႔ ေဗာဓိပင္ကို စိုက္ပ်ိဳးထားျခင္းသည္ ေဇတန္ေက်ာင္းေတာ္၌ ငါဘုရား အျမဲသီတင္းသံုးေနေတာ္မႈသည္ ႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္လတၱံ႕ဟု မိန္႕ၾကားေတာ္မႈခဲ့သည္။
သာ၀တၳိျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ ထုိေဗာဓိပင္ကို အေမႊးနံ႕သာ ပန္း ဆီးမီးတုိ႔ျဖင့္ ဆက္ကပ္ညွိထြန္းျခင္းျဖင့္ ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္သည့္အေနျဖင့္ အျမဲပူေဇာ္ ၾကကုန္၏။
ဤကဆုန္လသည္ကား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က ရြာသြန္းခဲ့ေသာ မုိးႏွင့္လည္း အလြန္ေ၀းကြာလာခဲ့သည္ ေနာက္လာ ခဲ့သည္ ေနာက္လာမည့္ မိုးကလည္းမရြာေသးေခ်။ သို႔ျဖစ္ရကား ဤကဆုန္လသည္ ေရမ်ားခန္းေျခာက္နည္းပါး ကာ ေျမဓာတ္၌ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေလသည္။ လူတုိ႔သည္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေတာ္ မႈရာ မဟာေဗာဓိပင္မွ ကူးယူစုိက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ဤမဟာေဗာဓိပင္ကို ဘုရားရွင္၏ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ရာ ရွားပါးအဖိုးတန္၀တၳဳအျဖစ္ ေလးစားကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိရွားပါးအဖိုးတန္လွေသာ မဟာေဗာဓိပင္ ေသမသြားေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေသာ ဤကဆုန္လတြင္ မဟာေဗာဓိပင္ကို ေညာင္ေရသြန္း ေလာင္း၍ ပူေဇာ္ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤမဟာေဗာဓိပင္သည္ ေစတီ(၄)မ်ိဳးတုိ႔တြင္ ပရိေဘာဂေစတီတေတာ္ ျဖစ္သည္။
ဤကဆုန္လဟူေသာ စကားရပ္၌ ကဆုန္ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚသည္ “ကဆိႏၷ” ဟူေသာပါဠိကို “ကဆုန္” ဟု ျမန္မာမႈျပဳထားေသာ ပါဠိသတ္ေ၀ါဟာရ အမည္ျဖစ္သည္။ ဤ ကဆိႏၷ၌ (က=ေရ၊ ဆိႏၷ=ျပတ္သည္) ကဆိႏၷ=ေျမဓာတ္မွာ ေရျပတ္ေသာလဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ကံ=ဥဒကံ ဆိႏၷတိ ဧတၳာတိ ဣတိ-ထုိေၾကာင့္ ၊ ကံဆိႏၷမည္၏ဟုလည္း ဆုိၾကေသး၏။ ဤသို႔ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေသာ ဤကဆုန္လ၌ မဟာေဗာဓိပင္ ေသမသြားေစရန္ႏွင့္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ေသာအားျဖင့္ ေညာင္ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ထုိေဗာဓိပင္ကို ပူေဇာ္ေသာ အစဥ္အလာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္တုိ႔ကပင္ ရွိေနသည္ဟု (သကၠရာဇာ္ ၅၆၃၊ သင္ၾကီးေညာင္အုပ္ ေက်ာက္စာတုိ႔အရ) သိရေလသည္။ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတုိ႔သည္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ကို ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္လ်က္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ တြင္ ေဗာဓိပင္အား ေညာင္ေရသြန္းေလာင္းျခင္း ပန္းနံ႕သာကပ္လွဴျခင္းမ်ား ကို ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိသည္။
ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ခံယူရာေန႔၊ ဘုရားျဖစ္မည္ဘ၀တြင္ ဖြားေတာ္ မႈရာေန႔၊ ဘုရားျဖတစ္ေတာ္မႈေသာေန႔၊ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မႈေသာေန႔အားျဖင့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ၾကီးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ဘုရား၏ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ေသာအားျဖင့္ ေဗာဓိပင္ကို ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ျခင္းသည္ ေကာင္းျမတ္ေသာ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမႈလာ ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးစံတစ္ရပ္အျဖစ္ ျပဳလုပ္သင့္ေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ထူး မဂၤလာၾကီးပင္ ျဖစ္ေပသည္။
ေယာျမိဳ႕စား အတြင္း၀န္ ဦးဘုိးလူိင္၏ “ဥတုေဘာဇန သဂၤက်မ္း”တြင္ ကဆုန္လတြင္ ေလာကသည္ အလြန္ပူ၏။ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္က ေလပူတုိက္၏။ ေရကန္ ေရအုိင္တုိ႔၌ ေရေသာက္ေသာ သားငွက္တုိ႔ျဖင့္ ျပြမ္းကုန္၏။ ေရငုပ္ျခင္း၊ အစပ္၊ အခ်ဥ္၊ အငန္၊ အပင္ပန္းခံျခင္း၊ ေမထုန္မွီ၀ဲျခင္း၊ အဆီအေစး မရွိေသာ၊ ပူေသာ အစာတုိ႔ကို ၾကဥ္ေရွာင္အပ္ကုန္၏။
ခ်ိဳဆိ္မ့္ေသာ အရသာ၊ ေအးေသာ ေဖ်ာ္ရည္၊ သၾကားႏွင့္ လုပ္ေသာ ေပါက္ေပါက္ဆုပ္၊ ကေရကရာ စေသာ မုန္႕၊ ၾကည္းကုန္း၌ က်က္စားေသာ သားငွက္တုိ႔၏ အသား၊ ေထာပတ္၊ ႏြားႏုိ႕၊ ေရတံခြန္မွ ထြက္ေသာ ေရေအး၊ ၾကစုသီးႏွင့္ ၾကံသကာတုိ႔ကို မွီ၀ဲ သံုးေဆာင္ အပ္ကုန္၏ဟု ေရးသားခဲ့ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတု႔ိသည္ ကဆုန္လျပည္ေန႕ကို ထူးျမတ္ေသာ ေန႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ ယူဆၾကသည္။ ဗ်ာဒိတ္၊ ဖြားျမင္၊ ေဗာဓိပင္၊ စံ၀င္နန္းနိဗၺာန္္္္္ ဆုိသည္ႏွင့္အညီ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ ဗုဒၶ၀င္ဆုိင္ရာ ထူးျခားေသာ သမုိင္းမွတ္တုိင္မ်ား ရွိခဲ့သည္။
(၁) ဘုရားေလာင္းေတာ္ သုေမဓာရွင္ရေသ့သည္ ဒီပကၤရာ ဘုရားရွင္ထံမွ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု နိယတဗ်ာဒိတ္စင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု နိယတဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ခံယူရရွိေသာေန႕သည္ ကဆုန္လျပည့္ေန႕ ျဖစ္သည္။
(၂) မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္ လျပည့္ေန႕ ေသာၾကာေန႕ နံနက္ တစ္ခ်က္တီး အခ်ိန္ ၀ိသာခါနကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္၍ ကပ၌ိလ၀တ္ျပည္ႏွင့္ ေဒ၀ဒဟျပည္အၾကား လုမၼိနီသာေမာ အင္ၾကင္းေတာ၀ယ္ သုေဒၶါေနမင္းၾကီး၏ ရူမျငီးေသာ ၾကင္ယာေတာ္ မယ္ေတာ္ မာယာ၏ ၀မ္းၾကာတုိက္မွ ဘုရားေလာင္းေတာ္ကို မီးရွဴးသန္႕စင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည္။
(၃) ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ သကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ေတာ္မူျပီး ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။
(၄) ကာဠဳ၊ ယေသာ္၊ ညီေတာ္၊ ဆႏၵ၊ က႑က၊ ေသာဏၰ၊ ဗုဒၶေဟ ဆုိသည္ႏွင့္အညီ ဖြားဖက္ေတာ္ ခုႏွစ္ပါးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေညာင္ဗုဒၶေဟ(ေဗာဓိပင္) သည္လည္း ကဆုန္ လျပည့္ေန႕တြင္ပင္ ေပါက္ေရာက္ခဲ့သည္။
(၅) သကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔၌ ၀ါေတာ္ ၄၅-၀ါ၊ သက္ေတာ္ ၈၀-၌ ဘုရားရွင္သည္ နယ္မာလာတုိင္း၊ ကုသိနာရုံျပည္ရွိ အင္ၾကင္းေတာ၀ယ္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျမတ္ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူမည့္ေန႕ နံနက္ပိုင္းတြင္လည္း သုဇာတာ သူၾကြယ္ သမီး ဃနာႏုိ႕ဆြမ္း ဆက္ကပ္ျခင္း ခံရသည္မွာ ေသနနိဂံုးရြာအနီး ေညာင္ပင္ရင္းတြင္ ျဖစ္သည္။ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူသည္မွာလည္း ေဗာဓိေညာင္ပင္ရင္းတြင္ပင္ ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အတြက္ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ ပတ္သက္ေနေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာတုိ႔အဖုိ႔ အေလးအနက္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားဖြယ္ရာ ျဖစ္လာသည္။ သာသနာေတာ္ကို ရုိေသေလးစားေသာ ျမန္မာတုိ႔သည္ တစ္ခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ အျဖစ္ ရာသီဥတုအရလည္း ဆီေလ်ာ္ေသာ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ တီထြင္ က်င္းပသည္ဟု ယူဆသည္ဟု ယူဆရပါသည္။
ပုဂံေခတ္ထိုး ေစာလု၀န္းဘုရား ေက်ာက္စာတြင္ မီဖုန္၊ သၾကၤန္၊ ေညာင္ရိပ္သြန္(ေညာင္ေရသြန္း) စသည္ ေ၀ါဟာရမ်ား ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ အေရာင္အ၀ါထြန္းကားေနေသာ ပုဂံေခတ္၊ လူမူစီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳး စည္ပင္ေနေသာ ပုဂံေခတ္တြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ကို စည္ကား သိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပေနျပီဟု ယူဆရပါသည္။
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၆၈-ခုႏွစ္၌ ဘုိးေတာ္ ဘုရားသည္ ပိဋကတ္ေတာ္ႏွင့္ ေလာကီက်မ္းမ်ားကို ကူးရန္ႏွင့္ မဟာေဗာဓိပင္ကို ဖူးေျမာ္ရန္ ေရႊေတာင္သာဂဘူ၊ ေရႊေတာင္သီရိစည္သူ စသည့္ အမတ္ၾကီးမ်ားကို အိႏၵိယႏုိင္ငံသို႔ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။
မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ၾကးတြင္ မဟာေဗာဓိပင္ ခက္မၾကီးတုိ႔မွ ျဖာေသာ ခက္လက္ေပါင္း ၁၃၆-ခု ရွိသည္။ ထြာဆုိင္၊ ညွဳိဆုိင္ေအာက္ငယ္ေသာ ေဗာဓိပင္ ခက္လက္ငယ္တုိ႔သည္ကား မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ အလြန္မ်ားျပားသည္။
မဟာေဗာဓိ ေညာင္ေတာ္၏ အရပ္မွာ ပကတိ ေျမမွ ခက္မၾကီးေျခာက္ခု ျဖာသည့္တုိင္ေအာင္ အေတာင္ ၆၀-ေက်ာ္သည္ ျဖစ္၍ ေဗာဓိေညာင္ေတာ္ တစ္ပင္လံုး ရင္းဖ်ား ဆံုးေအာင္ အေတာင္ ၉၀-ခန္႕ အျမင့္ရွိသည္ဟု မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
ဗုဒၶဂါယာ၌ရွိေသာ ဖြားဖက္ေတာ္ ေဗာဓိပင္ကို ဟိႏၵဴဘုရင္ သသကသည္ ခုတ္လွဲ ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ထုိေဗာဓိပင္ အျမစ္ေနရာမွ ေဗာဓိပင္တစ္ပင္ ေပါက္ေရာက္လာသည္။ ထုိေဗာဓိပင္သည္ ၁၈၇၀-ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပိဳလဲသြားရာ ထုိအပင္မွ အကိုင္းကို ျပန္၍ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။ ယခုအခါ ဖူးေတြ႕ရေသာ ေဗာဓိသည္ မူလေဗာဓပင္၏ အဆက္အႏြယ္ ပင္ပြား ျဖစ္သည္ဟု ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္း အတြဲ-ဂတြင္ ေရးသားထားပါသည္။
ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား လက္ထက္တြင္ ေဗာဓိပင္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ကိုလုိနီကြ်န္သေဗာက္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္သည္ေန႕၊ လြပ္လပ္ေရး ရရွိေသာန႕ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄-ရက္ေန႕ တြင္လည္း အိႏၵိယျပည္ရွိ မဟာေဗာဓိပင္ အကိုင္းကို ယူေဆာင္၍ ေရႊတိဂံုဘုရား ရင္ျပင္ေတာ္ အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္၊ အေနာက္ဘက္ အုတ္တံတုိင္းႏွင့္ ေျမာက္ဘက္ အုတ္တံတုိင္းတုိ႔ ဆံုရာ အနီး၌ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ ကိုလုိနီေခတ္အခါက ၁၉၀၅-ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ ေရႊတိဂံဳဘုရား ဘ႑ာေတာ္ထိန္းအဖြဲ႕က စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေဗာဓိပင္လည္း ရွိခဲ့သည္။ ဗုဒၶဂါယာအရပ္ရွိ ေဗာဓိေညာင္ပင္၏ အေစ့ကိုယူ၍ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေဗာဓိပင္လည္းရွိခဲ့သည္။ ေဗာဓိေညာင္ပင္ ရွိျခင္းလည္ ျမတ္ဗုဒၶ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိျခင္းႏွင့္ တူညီသည္ဆုိေသာ အယူအဆေၾကာင့္ ေဗာဓိပင္ကို အေလးအျမတ္ျပဳၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ပင္းယေခတ္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ျပည္မင္း မ်က္ႏွာရွည္ ကာခ်င္းတြင္ “စံကား ၀တ္စံုေျမ၊ သြန္းေညာင္ေရ၊ ထံုးေလ တန္စကူး၊ ေႏြလဆန္း ဆန္ေလဦး၊ ၀တ္ဆံ ေရႊသား၊ စကားပြင့္လွဦး” ဟု ေရးစပ္ခဲ့သည္။
ထုိကာခ်င္းက ေခတ္တစ္ေခတ္၏ ဘာသာ ယဥ္ေက်းမူ သမုိင္းတစ္ကြက္ကို ထင္ဟပ္ျပေနပါသည္။ ပင္းယေခတ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာေသာအခါ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္သည္ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပေနျခင္းကို ေဖာ္ညႊန္းေနပါသည္။
ေဗာဓိေညာင္ပင္ႏွင့္ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္သည္ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို လႊမ္းမုိးေနျပီး ျမန္မာ့အႏုပညာေလာက ရူေထာင့္အတြင္းသို႔ပါ စိမ့္၀င္ေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။
နန္းျမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ယဥ္ေက်းမူျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ မႏၱေလးျမိဳ႕မွ နာမည္ေက်ာ္ အျငိမ့္ လူရႊင္ေတာ္ၾကီး ဦးဓာတ္ခိုးသည္ အျငိမ့္သဘင္ ကျပေသာအခါ “ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲ လကၤာၾကီး” ကုိ ရြတ္ဆုိခဲ့သည္။
လူၾကီးမ်ားက နံ႕သာအိုး အသီးသီးပိုက္၊ ကညာအမ်ိဳးသမီး တစ္သိုက္က သေျပပန္း မညွိဳးေအာင္ ေရခ်မ္းအုိး ကိုယ္စီ ရြက္ျပီး ဗုိလ္စည္ႏွက္ကာ ထီးျဖဴ ရွစ္လက္ႏွင့္တကြ နည္းမူစနစ္မပ်က္ အတူေပ်ာ္ေမြ႕လ်က္။
သူေတာ္ ရေသ့ႏွင့္ ဒိုးပတ္သမား၊ သည့္ေနာက္ကေတာ့ တန္ခိုး လွ်ပ္ၾကြားေအာင္၊ အဆန္းကြက္ တစ္မ်ိဳးၾကည္၊ နန္းဆန္တဲ့ အုိးစည္ႏွင့္ အတီး အဆုိ အက၊ အျပီးမလုိရ နယ္တစ္ခြင္ ရႊင္ခ်ိဳ၊ မယ္ဒလင္ ဘင္ဂ်ိဳႏွင့္ အရပ္သားတုိ႔က ေပ်ာ္။
၀ိသာခါ နကၡတ္စန္းရတနာႏွင့္ ျပိဳင္ေတာ့၊ ပန္းစကား၀ါ အခိုင္အငံုၾကြသည္ ကဆုန္လရာသီ အျမတ္မွာ ရြာျပည္ အရပ္ရပ္ေသာင္ ေခေမ မလြဲဖုိ႔လုိ ေညာင္ေရပြဲ ျပဳၾကတဲ့ သဘင္ပြဲကိုဗ်ာ စသည္ျဖင့္ ရြတ္ဆုိ ျပခဲ့သည္။
ဆရာမင္းသု၀ဏ္က “ေအးရိပ္သာတဲ့ ျပည္ေညာင္ညိဳ၊ ဥၾသ တြန္သံခ်ိဳ ဒိုးရုိစီးတဲ့ နဒီတြင္း သမင္ ေရေသာက္ဆင္း၊ ျမက္ခင္းလဲလဲ ေျမညီညီ ကံ့ေကာ္၀တ္မူန္ မူန္စီ၊ ဇာလီေပ်ာ္တဲ့ ေက်ာင္းသခၤမ္း၊ လူေလး သြားေခ်စမ္း” ဟု ေရးစပ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာျပည္ အရပ္ရပ္တြင္ ေညာင္ပင္မ်ား ေပါက္ေရာက္ေလ့ ရွိသည္။ အပင္သည္ ၾကီးမားျခင္း၊ အရိပ္အာ၀ါသ ေကာင္းျခင္း၊ ေအးျမေစျခင္း ထည္ထည္၀ါ၀ါ ျမင္ေတြကရျခင္း စေသာ ဂုဏ္အဂၤါမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။ ရြာဦး ရြာထိပ္တြင္ အထင္ကရ ျမင္ေတြ႕ရေသာ ပ ေညာင္ပင္ၾကီးမ်ားသည္ ရြာ့က်က္သေရကို ေဆာင္ေနသည္ သာမက ေက်းရြာမ်ား၏ အလွက်က္သေရကိုလည္း ျဖစ္ေသည္။
ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္ကို ပေဒသရာဇ္ ေခတ္မွသည္ ယေန႕ထက္တုိင္ က်င္းပေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ျမိဳ႕ၾကီး ျပၾကီးမွ ေက်းလက္ ေတာရြာ ဇနပုဒ္အထိ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ က်င္းပျခင္းသည္ ဘာသာယဥ္ေက်းမူ အတြက္ သာမက သစ္ပင္ ပန္းပင္ စိမ္းလန္းစိုျပည္ေရးကိုလည္း အေထာက္အကူ ျပဳလ်က္ ရွိသည္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သာ၀တၳိျပည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနေတာ္မႈစဥ္ သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်တုိ႔အား ခ်ီးေျမွာက္ရန္အတြက္ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မႈေလ၏။ ထုိအခါ သာ၀တၳိျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္ ကန္ေတာ့ၾကရန္ ပန္းနံ႕သာ လွဴစရာမ်ားကိုယူေဆာင္လ်က္ ေဇ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ သြားၾကကုန္၏။ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ဘုရားရွင္ မရွိသည့္အတြက္ ပူေဇာ္ခြင့္မရၾကေလကုန္။ ထုိအခါ မိမိတုိ႔ ယူေဆာင္ခဲ့ေသာ ပန္းနံ႕သာမ်ားကို ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းတုိက္၏ တံခါး၀၌ ခ်ထားၾကကုန္လ်က္ ျပန္လာခဲ့ၾကကုန္၏။
ထုိအေၾကာင္းကို အနာထပိဏ္သူေဌးၾကီးသိရသည့္အခါ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္သို႔ကပ္၍-အရွင္ဘုရား ဤ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဒသစာရီၾကြခ်ီေသာအခါ၌ ကိုးကြယ္ရာမဲ့ ေနပါသည္။ ပူေဇာ္ခြင့္လည္း မရွိပါ။ အရွင္ဘုရားသည္ ဤအေၾကာင္းကို ဘုရားရွင္အား ေလွ်ာက္ထားျပီး ဘုရားရွင္မရွိခိုက္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ရာကို ေလွ်ာက္ထားေပးပါဘုရားဟု ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ မဟာေဗာဓိ ပင္မွ မ်ိဳးေစ့ကိုယူ၍ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၏ တံခါး၀၌ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ျပဳရန္ အရွင္အာနႏၵာက ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္အား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဘုရားရွင္သည္ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ကိုေပးလ်က္ -
ဤသုိ႔ ေဗာဓိပင္ကို စိုက္ပ်ိဳးထားျခင္းသည္ ေဇတန္ေက်ာင္းေတာ္၌ ငါဘုရား အျမဲသီတင္းသံုးေနေတာ္မႈသည္ ႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္လတၱံ႕ဟု မိန္႕ၾကားေတာ္မႈခဲ့သည္။
သာ၀တၳိျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ ထုိေဗာဓိပင္ကို အေမႊးနံ႕သာ ပန္း ဆီးမီးတုိ႔ျဖင့္ ဆက္ကပ္ညွိထြန္းျခင္းျဖင့္ ဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္သည့္အေနျဖင့္ အျမဲပူေဇာ္ ၾကကုန္၏။
ဤကဆုန္လသည္ကား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က ရြာသြန္းခဲ့ေသာ မုိးႏွင့္လည္း အလြန္ေ၀းကြာလာခဲ့သည္ ေနာက္လာ ခဲ့သည္ ေနာက္လာမည့္ မိုးကလည္းမရြာေသးေခ်။ သို႔ျဖစ္ရကား ဤကဆုန္လသည္ ေရမ်ားခန္းေျခာက္နည္းပါး ကာ ေျမဓာတ္၌ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေလသည္။ လူတုိ႔သည္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေတာ္ မႈရာ မဟာေဗာဓိပင္မွ ကူးယူစုိက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ဤမဟာေဗာဓိပင္ကို ဘုရားရွင္၏ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ရာ ရွားပါးအဖိုးတန္၀တၳဳအျဖစ္ ေလးစားကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိရွားပါးအဖိုးတန္လွေသာ မဟာေဗာဓိပင္ ေသမသြားေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေသာ ဤကဆုန္လတြင္ မဟာေဗာဓိပင္ကို ေညာင္ေရသြန္း ေလာင္း၍ ပူေဇာ္ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤမဟာေဗာဓိပင္သည္ ေစတီ(၄)မ်ိဳးတုိ႔တြင္ ပရိေဘာဂေစတီတေတာ္ ျဖစ္သည္။
ဤကဆုန္လဟူေသာ စကားရပ္၌ ကဆုန္ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚသည္ “ကဆိႏၷ” ဟူေသာပါဠိကို “ကဆုန္” ဟု ျမန္မာမႈျပဳထားေသာ ပါဠိသတ္ေ၀ါဟာရ အမည္ျဖစ္သည္။ ဤ ကဆိႏၷ၌ (က=ေရ၊ ဆိႏၷ=ျပတ္သည္) ကဆိႏၷ=ေျမဓာတ္မွာ ေရျပတ္ေသာလဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ကံ=ဥဒကံ ဆိႏၷတိ ဧတၳာတိ ဣတိ-ထုိေၾကာင့္ ၊ ကံဆိႏၷမည္၏ဟုလည္း ဆုိၾကေသး၏။ ဤသို႔ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေသာ ဤကဆုန္လ၌ မဟာေဗာဓိပင္ ေသမသြားေစရန္ႏွင့္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ေသာအားျဖင့္ ေညာင္ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ထုိေဗာဓိပင္ကို ပူေဇာ္ေသာ အစဥ္အလာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္တုိ႔ကပင္ ရွိေနသည္ဟု (သကၠရာဇာ္ ၅၆၃၊ သင္ၾကီးေညာင္အုပ္ ေက်ာက္စာတုိ႔အရ) သိရေလသည္။ယေန႔အခ်ိန္အထိ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာတုိ႔သည္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ကို ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္လ်က္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ တြင္ ေဗာဓိပင္အား ေညာင္ေရသြန္းေလာင္းျခင္း ပန္းနံ႕သာကပ္လွဴျခင္းမ်ား ကို ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိသည္။
ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ခံယူရာေန႔၊ ဘုရားျဖစ္မည္ဘ၀တြင္ ဖြားေတာ္ မႈရာေန႔၊ ဘုရားျဖတစ္ေတာ္မႈေသာေန႔၊ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မႈေသာေန႔အားျဖင့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ၾကီးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ဤကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ဘုရား၏ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ေသာအားျဖင့္ ေဗာဓိပင္ကို ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ျခင္းသည္ ေကာင္းျမတ္ေသာ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမႈလာ ျမန္မာ့ဓေလ့ထံုးစံတစ္ရပ္အျဖစ္ ျပဳလုပ္သင့္ေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ထူး မဂၤလာၾကီးပင္ ျဖစ္ေပသည္။
သာရေ၀ါစုိးၾကည္ေရးသားခ်က္အား ျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးထားပါသည္။
0 ကြန္မန့္ေရးရန္:
Post a Comment