ဒဂၤါး စက္႐ံု
ရတနာပံု ဒဂၤါးျပားမ်ား။
ဒဂၤါး ခတ္လုပ္ရန္ အုတ္ အဂၤေတ တို႔ျဖင့္ ႀကီးက်ယ္ ခိုင္ခံ့သည့္ စက္႐ံုႀကီး တခုကို နန္းေတာ္ သစ္တပ္ အတြင္း ပဟိုရ္စင္ ေျမာက္ဘက္၌ ၁၂၂၇ ခု၊ (ခရစ္ ၁၈၆၅) တန္ေဆာင္မုန္းလ အတြင္း ေဆာက္လုပ္ ၿပီးေျပခဲ့သည္။ ယင္း စက္႐ံုတြင္ ဒဂၤါးခတ္ လုပ္ရန္ -
ေငြရည္ က်ိဳရာ တိုက္ခန္း၊ ေငြျပားႀကီး ႀကိတ္ရာ တိုက္ခန္း၊ ၎ ႀကိတ္ၿပီး ေငြျပားကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ ေဆးရည္ဓာတ္ စိမ္ရာ တိုက္ခန္း၊ ၎ ေငြျပားကို ညီၫြတ္ေအာင္ အဆင့္ဆင့္ သံလံုး စက္ျဖင့္ ႀကိတ္လုပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ေငြျပားႀကီးကို ဒဂၤါးျပား၊ ငါးမူးျပား၊ မတ္ေစ့ျပား၊ မူးေစ့ျပား ျဖစ္ေအာင္ ေဘာက္စက္ႏွင့္ ေဘာက္ယူသည့္ တိုက္ခန္း၊ ေဘာက္ၿပီး ဒဂၤါးကို ေထာင့္ဘိရာ တိုက္ခန္း၊ ေထာင့္ဘိၿပီး ဒဂၤါးကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ ထပ္မံ လုပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ဒဂၤါး ျဖဴစင္ သန္႕ရွင္းေအာင္ ေဆးရည္ ဓာတ္ရည္တို႔ျဖင့္ ေဆးေၾကာသည့္ တိုက္ခန္း၊ ၎ ေဆးေၾကာၿပီး ဒဂၤါးကို ပြတ္သပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ပြတ္သပ္ၿပီး ဒဂၤါးမ်ားကို အ႐ုပ္ ပန္းေထာင့္ပိတ္ ျဖစ္ေအာင္ ႐ိုက္သည့္ စက္ခန္း၊ ၎ ႐ိုက္ၿပီး ဒဂၤါး မ်ားကို ခ်ိန္မွတ္ရန္ ခ်ိန္ခြင္ ထားသည့္ တိုက္ခန္းတို႔ျဖင့္ ျပည့္စံုစြာရွိခဲ့သည္။ဒဂၤါးခတ္စက္ကိုအဂၤလိပ္ ကုန္သည္ႀကီး
ဝီလ်ံဝါလစ္က ျပင္သစ္မွ မွာထား ဝယ္ယူ ေပးသြင္း သည္ဟု ယူဆ ရသည္။ ထိုသို႕ ဒဂၤါးစက္ ဝယ္ယူ ေပးသြင္းသည့္ အတြက္ ဝီလ်ံဝါလစ္ကို ေတာင္ငူ သစ္ေတာရွိ သစ္မ်ား ဝယ္ယူ ႏိုင္ခြင့္ ေပးခဲ့ဟန္ တူသည္။ ဒဂၤါးစက္ တန္ဖိုးကို ဝီလ်ံဝါလစ္ တင္ျပ ေတာင္းဆိုသည့္ အတိုင္းပင္ ေငြေပး ခဲ့သည္ ဆိုေသာ္လည္း တန္ဖိုးေငြ မည္ေ႐ြ႕ မည္မွ်ဟု တိတိက်က် မသိရေခ်။ ထို႕ေနာက္ ၁၂၂၈ ခု၊ ကဆုန္လမွ သီတင္းကြၽတ္လ (ဧၿပီ၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၈၆၆) အတြင္း ေမာင္ေ႐ႊလွႏွင့္ ဟာရီ ဆိုသူ တို႔ကို ဘဂၤလားသို႔ ေငြဒဂၤါး၊ ေ႐ႊဒဂၤါး႐ိုက္ တံဆိပ္ ဝယ္ယူရန္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ၁၂၂၇ ခု၊ ဝါဆိုလ (ဇူလိုင္ ၁၈၆၅) အတြင္း ေယာအတြင္းဝန္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ ကာလကတၲား ဒဂၤါး စက္႐ံု စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ပံု စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒမ်ား၊ ေငြကို စင္ေအာင္ ျပဳလုပ္နည္း၊ ေငြဒဂၤါး တက်ပ္လွ်င္ သတၲဳ ေရာသည့္ စံႏႈန္းႏွင့္ ဒဂၤါး စက္႐ံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသင့္ သိထိုက္ သမွ် အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို ကာလကတၲား ဒဂၤါး စက္႐ံုမွ ရယူ ေပးရန္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ထံ စာေရးသား အေၾကာင္း ၾကားခဲ့သည္။
ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုတြင္ ၁၂၂၇ ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ (၁၁ ႏိုဝင္ဘာ ၁၈၆၅)၊ စေနေန႔ နံနက္ တခ်က္တီးေက်ာ္ အခ်ိန္ အခါေတာ္ႏွင့္ ဒဂၤါး စတင္ ခတ္လုပ္ ခဲ့သည္။ ေ႐ႊ ေငြ ေၾကးနီ သံျဖဴႏွင့္ ခဲဒဂၤါးမ်ား ထုတ္လုပ္ ခဲ့ရာ ေဒါင္းတံဆိပ္ က်ပ္သံုး ေငြဒဂၤါး မ်ားကို မင္းတုန္းမင္း နန္းတက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ခု၊ ခတ္ႏွိပ္ ထုတ္လုပ္သည္။ ၁၈၇၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဒဂၤါး စက္႐ံု၏ လုပ္ငန္းမွာ ေကာင္းစြာ ေအာင္ျမင္လ်က္ ရွိေပၿပီ။ ထိုစဥ္က ၿဗိတိသွ် အစိုးရကိုယ္စားလွယ္က ဒဂၤါး စက္႐ံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာ ဘုရင္ အစုိးရကို ခ်ီးက်ဴး ထိုက္ေၾကာင္း ဝန္ခံ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္ဟု အစီရင္ ခံစာ ေရးသား ခဲ့သည္။ ၁၈၇၃ ခု၊ ေမလ အတြင္း ကာနယ္ ဘေရာင္းႏွင့္ အဖြဲ႕တို႔ ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုကို ဝင္ေရာက္ ၾကည္႐ႈ႕ ခဲ့စဥ္က စက္႐ံု၏ ထုတ္လုပ္ စြမ္းအားမွာ တေန႕လွ်င္ က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ မွ ၁၅,၀၀၀ ထိ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ စက္႐ံု အတြင္း ႀကီးၾကပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္ေရးကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား လံုးဝ မပါဘဲ ျမန္မာ တို႕ပင္ စီမံ လုပ္ေဆာင္သည္။ ၁၈၇၀ ျပည့္ႏွစ္ အတြင္း ဒဂၤါး စက္႐ံုကို ႀကီးၾကပ္ လုပ္ေဆာင္ ရသူ အရာရွိသည္ ေ႐ႊဒဂၤါးမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ မ႐ိုးမသား၍ မႈခင္း ႀကီးစြာ ျဖစ္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုသည္။ ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုထြက္ ငါးက်ပ္တန္ ေ႐ႊဒဂၤါး မ်ားသည္ ၁၈၇၃ ခုႏွစ္က ေလးက်ပ္ ေလးပဲထိ ေစ်းက် ခဲ့သည္။ တခ်ိန္ တြင္မူ ေနျပည္ေတာ္ ျပင္ပ၌ တန္ဖိုး သံုးက်ပ္ အထိပင္ ေလ်ာ့က် ခဲ့သည္။ သီေပါမင္ းပါေတာ္မူသည္ အထိ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ယင္း စက္႐ံုမွ ခတ္လုပ္ ခဲ့သည့္ ေငြဒဂၤါး တန္ဖိုးမွာ ခန္႕မွန္းေျခ အားျဖင့္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ၂၈ သန္း ေက်ာ္ခန္႕ ရွိသည္။
တက်ပ္သံုးဒဂၤါး …. ၂၆,၄၀၆,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၂၆,၄၀၆,၀၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
ငါးမူးေစ့ …. ၁,၉၇၃,၃၀၀၀ (ျပားေရ) - ၉၈၆,၅၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
မတ္ေစ့ …. ၂,၈၆၆,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၇၁၆,၅၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
မူးေစ့ …. ၅,၁၇၃,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၆၄၆,၆၂၅ (တန္ဖိုးက်ပ္)
စုစုေပါင္း တန္ဖိုးက်ပ္ ၂၈,၇၅၅,၆၂၅
ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုထြက္ တက်ပ္သံုး ေဒါင္းတံဆိပ္ ေငြဒဂၤါး မ်ားမွာ အိႏိၵယသံုး ေငြဒဂၤါးႏွင့္ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ အရည္အေသြးတို႕ တတန္း တစားတည္း ျဖစ္ေစရန္ ရည္သန္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။ ယင္းသို႕ လုပ္ေဆာင္ ျခင္းျဖင့္ ၿဗိတိသွ် ျမန္မာ ႏိုင္ငံႏွင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ေျဖာင့္ျဖဴး လြယ္ကူ ေစရန္ စီမံခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆက္စပ္ေလ့လာရန္ = ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး
ကိုးကား
↑ မၾကန္ရဲ႕ 'ကုန္းေဘာင္၏ ေနာက္ဆံုး အားမာန္' (ျမန္မာ့ရတနာ စာေပ၊ ပထမ အႀကိမ္၊ ၂၀၀၄ စက္တင္ဘာထုတ္) စာအုပ္မွ
ထပ္ဆင့္တင္ျပသူ
ရဲလတ္
ရတနာပံု ဒဂၤါးျပားမ်ား။
ဒဂၤါး ခတ္လုပ္ရန္ အုတ္ အဂၤေတ တို႔ျဖင့္ ႀကီးက်ယ္ ခိုင္ခံ့သည့္ စက္႐ံုႀကီး တခုကို နန္းေတာ္ သစ္တပ္ အတြင္း ပဟိုရ္စင္ ေျမာက္ဘက္၌ ၁၂၂၇ ခု၊ (ခရစ္ ၁၈၆၅) တန္ေဆာင္မုန္းလ အတြင္း ေဆာက္လုပ္ ၿပီးေျပခဲ့သည္။ ယင္း စက္႐ံုတြင္ ဒဂၤါးခတ္ လုပ္ရန္ -
ေငြရည္ က်ိဳရာ တိုက္ခန္း၊ ေငြျပားႀကီး ႀကိတ္ရာ တိုက္ခန္း၊ ၎ ႀကိတ္ၿပီး ေငြျပားကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ ေဆးရည္ဓာတ္ စိမ္ရာ တိုက္ခန္း၊ ၎ ေငြျပားကို ညီၫြတ္ေအာင္ အဆင့္ဆင့္ သံလံုး စက္ျဖင့္ ႀကိတ္လုပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ေငြျပားႀကီးကို ဒဂၤါးျပား၊ ငါးမူးျပား၊ မတ္ေစ့ျပား၊ မူးေစ့ျပား ျဖစ္ေအာင္ ေဘာက္စက္ႏွင့္ ေဘာက္ယူသည့္ တိုက္ခန္း၊ ေဘာက္ၿပီး ဒဂၤါးကို ေထာင့္ဘိရာ တိုက္ခန္း၊ ေထာင့္ဘိၿပီး ဒဂၤါးကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ ထပ္မံ လုပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ဒဂၤါး ျဖဴစင္ သန္႕ရွင္းေအာင္ ေဆးရည္ ဓာတ္ရည္တို႔ျဖင့္ ေဆးေၾကာသည့္ တိုက္ခန္း၊ ၎ ေဆးေၾကာၿပီး ဒဂၤါးကို ပြတ္သပ္သည့္ တိုက္ခန္း၊ ပြတ္သပ္ၿပီး ဒဂၤါးမ်ားကို အ႐ုပ္ ပန္းေထာင့္ပိတ္ ျဖစ္ေအာင္ ႐ိုက္သည့္ စက္ခန္း၊ ၎ ႐ိုက္ၿပီး ဒဂၤါး မ်ားကို ခ်ိန္မွတ္ရန္ ခ်ိန္ခြင္ ထားသည့္ တိုက္ခန္းတို႔ျဖင့္ ျပည့္စံုစြာရွိခဲ့သည္။ဒဂၤါးခတ္စက္ကိုအဂၤလိပ္ ကုန္သည္ႀကီး
ဝီလ်ံဝါလစ္က ျပင္သစ္မွ မွာထား ဝယ္ယူ ေပးသြင္း သည္ဟု ယူဆ ရသည္။ ထိုသို႕ ဒဂၤါးစက္ ဝယ္ယူ ေပးသြင္းသည့္ အတြက္ ဝီလ်ံဝါလစ္ကို ေတာင္ငူ သစ္ေတာရွိ သစ္မ်ား ဝယ္ယူ ႏိုင္ခြင့္ ေပးခဲ့ဟန္ တူသည္။ ဒဂၤါးစက္ တန္ဖိုးကို ဝီလ်ံဝါလစ္ တင္ျပ ေတာင္းဆိုသည့္ အတိုင္းပင္ ေငြေပး ခဲ့သည္ ဆိုေသာ္လည္း တန္ဖိုးေငြ မည္ေ႐ြ႕ မည္မွ်ဟု တိတိက်က် မသိရေခ်။ ထို႕ေနာက္ ၁၂၂၈ ခု၊ ကဆုန္လမွ သီတင္းကြၽတ္လ (ဧၿပီ၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၈၆၆) အတြင္း ေမာင္ေ႐ႊလွႏွင့္ ဟာရီ ဆိုသူ တို႔ကို ဘဂၤလားသို႔ ေငြဒဂၤါး၊ ေ႐ႊဒဂၤါး႐ိုက္ တံဆိပ္ ဝယ္ယူရန္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ၁၂၂၇ ခု၊ ဝါဆိုလ (ဇူလိုင္ ၁၈၆၅) အတြင္း ေယာအတြင္းဝန္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ ကာလကတၲား ဒဂၤါး စက္႐ံု စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ပံု စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒမ်ား၊ ေငြကို စင္ေအာင္ ျပဳလုပ္နည္း၊ ေငြဒဂၤါး တက်ပ္လွ်င္ သတၲဳ ေရာသည့္ စံႏႈန္းႏွင့္ ဒဂၤါး စက္႐ံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသင့္ သိထိုက္ သမွ် အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို ကာလကတၲား ဒဂၤါး စက္႐ံုမွ ရယူ ေပးရန္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ထံ စာေရးသား အေၾကာင္း ၾကားခဲ့သည္။
ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုတြင္ ၁၂၂၇ ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ (၁၁ ႏိုဝင္ဘာ ၁၈၆၅)၊ စေနေန႔ နံနက္ တခ်က္တီးေက်ာ္ အခ်ိန္ အခါေတာ္ႏွင့္ ဒဂၤါး စတင္ ခတ္လုပ္ ခဲ့သည္။ ေ႐ႊ ေငြ ေၾကးနီ သံျဖဴႏွင့္ ခဲဒဂၤါးမ်ား ထုတ္လုပ္ ခဲ့ရာ ေဒါင္းတံဆိပ္ က်ပ္သံုး ေငြဒဂၤါး မ်ားကို မင္းတုန္းမင္း နန္းတက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ခု၊ ခတ္ႏွိပ္ ထုတ္လုပ္သည္။ ၁၈၇၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဒဂၤါး စက္႐ံု၏ လုပ္ငန္းမွာ ေကာင္းစြာ ေအာင္ျမင္လ်က္ ရွိေပၿပီ။ ထိုစဥ္က ၿဗိတိသွ် အစိုးရကိုယ္စားလွယ္က ဒဂၤါး စက္႐ံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာ ဘုရင္ အစုိးရကို ခ်ီးက်ဴး ထိုက္ေၾကာင္း ဝန္ခံ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္ဟု အစီရင္ ခံစာ ေရးသား ခဲ့သည္။ ၁၈၇၃ ခု၊ ေမလ အတြင္း ကာနယ္ ဘေရာင္းႏွင့္ အဖြဲ႕တို႔ ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုကို ဝင္ေရာက္ ၾကည္႐ႈ႕ ခဲ့စဥ္က စက္႐ံု၏ ထုတ္လုပ္ စြမ္းအားမွာ တေန႕လွ်င္ က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ မွ ၁၅,၀၀၀ ထိ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ စက္႐ံု အတြင္း ႀကီးၾကပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္ေရးကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား လံုးဝ မပါဘဲ ျမန္မာ တို႕ပင္ စီမံ လုပ္ေဆာင္သည္။ ၁၈၇၀ ျပည့္ႏွစ္ အတြင္း ဒဂၤါး စက္႐ံုကို ႀကီးၾကပ္ လုပ္ေဆာင္ ရသူ အရာရွိသည္ ေ႐ႊဒဂၤါးမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ မ႐ိုးမသား၍ မႈခင္း ႀကီးစြာ ျဖစ္ခဲ့ သည္ဟု ဆိုသည္။ ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုထြက္ ငါးက်ပ္တန္ ေ႐ႊဒဂၤါး မ်ားသည္ ၁၈၇၃ ခုႏွစ္က ေလးက်ပ္ ေလးပဲထိ ေစ်းက် ခဲ့သည္။ တခ်ိန္ တြင္မူ ေနျပည္ေတာ္ ျပင္ပ၌ တန္ဖိုး သံုးက်ပ္ အထိပင္ ေလ်ာ့က် ခဲ့သည္။ သီေပါမင္ းပါေတာ္မူသည္ အထိ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ယင္း စက္႐ံုမွ ခတ္လုပ္ ခဲ့သည့္ ေငြဒဂၤါး တန္ဖိုးမွာ ခန္႕မွန္းေျခ အားျဖင့္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ၂၈ သန္း ေက်ာ္ခန္႕ ရွိသည္။
တက်ပ္သံုးဒဂၤါး …. ၂၆,၄၀၆,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၂၆,၄၀၆,၀၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
ငါးမူးေစ့ …. ၁,၉၇၃,၃၀၀၀ (ျပားေရ) - ၉၈၆,၅၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
မတ္ေစ့ …. ၂,၈၆၆,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၇၁၆,၅၀၀ (တန္ဖိုးက်ပ္)
မူးေစ့ …. ၅,၁၇၃,၀၀၀ (ျပားေရ) - ၆၄၆,၆၂၅ (တန္ဖိုးက်ပ္)
စုစုေပါင္း တန္ဖိုးက်ပ္ ၂၈,၇၅၅,၆၂၅
ရတနာပံု ဒဂၤါး စက္႐ံုထြက္ တက်ပ္သံုး ေဒါင္းတံဆိပ္ ေငြဒဂၤါး မ်ားမွာ အိႏိၵယသံုး ေငြဒဂၤါးႏွင့္ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ အရည္အေသြးတို႕ တတန္း တစားတည္း ျဖစ္ေစရန္ ရည္သန္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။ ယင္းသို႕ လုပ္ေဆာင္ ျခင္းျဖင့္ ၿဗိတိသွ် ျမန္မာ ႏိုင္ငံႏွင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ေျဖာင့္ျဖဴး လြယ္ကူ ေစရန္ စီမံခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆက္စပ္ေလ့လာရန္ = ရတနာပံု ေဒါင္းဒဂၤါး
ကိုးကား
↑ မၾကန္ရဲ႕ 'ကုန္းေဘာင္၏ ေနာက္ဆံုး အားမာန္' (ျမန္မာ့ရတနာ စာေပ၊ ပထမ အႀကိမ္၊ ၂၀၀၄ စက္တင္ဘာထုတ္) စာအုပ္မွ
ထပ္ဆင့္တင္ျပသူ
ရဲလတ္
0 ကြန္မန့္ေရးရန္:
Post a Comment