ရိုဟင္ဂ်ာ နွင့္ မူဆလင္ ကြဲၿပားၿခားနားပံု....

•  ခ်စ္လင္းေဇာ္

ယခုတေလာ ျပည္ပသတင္းမီးဒီယာမ်ားးက “ရုိဟင္ဂ်ာ”ဆို သူတို႔သတင္းကို တြင္တြင္ႀကီး ထုတ္လႊင့္ ေနၾကသည္။ ၎တို႔ကို “ေလွစီးဒုကၡသည္” မ်ားအျဖစ္ ပံုေဖာ္ခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရုံး တာဝန္ရွိသူမ်ားကလည္း ၎တို႔အား ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး လိုအပ္သလို ကူညီသြားရန္ ျပင္ပမီဒီယာမ်ားမွတစ္ဆင့္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာခဲ့ၾကသည္။ ႏုိင္ငံတကာ လူအခြင့္အေရးအဖြဲ႔ကလည္း သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရတို႔အား ၎ေလွစီးဒုကၡသည္တို႔ အေပၚ အကာ အကြယ္ ကူညီေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

ဤေနရာတြင္ ထိုသတင္းမ်ားကို မေဝဖန္လိုေ

သာ္လည္း “ရုိဟင္ဂ်ာ” ဆိုသူတို႔အေပၚ ေဒသ ခံရခိုင္္အမ်ဳိးသားတို႔၏ အျမင္ကိုတင္ျပလိုပါသည္။

“ရုိဟင္ဂ်ာ” ဆိုသူတို႔က မိမိတို႔ကိုယ္ကို “ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား” ဟုဆိုၾကသည္။ ေအဒီ (၇) ရာစုကပင္ ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္အေျခစိုက္ၾကေသာ အာရပ္အႏြယ္မ်ားျဖစ္သည္ ဟုဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေရွးေဟာင္းသမိုင္းမ်ား၌ “ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး”ဟူ၍ လံုးဝမေတြ႔ရွိေၾကာင္း သမိုင္းပညာရွင္ မ်ားကပယ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေဝါဟာရသည္ ျဗိတိသွ် ကိုလိုနီေခတ္၌ပင္ မေပၚေသးေခ်။ ၿဗိတိသွ် အစိုးရထုတ္ေဝခဲ့ေသာ မွတ္တမ္းမ်ား၌ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ၿဗိတိသွ်ေခတ္တြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံသား (ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္)တစ္သန္းေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုထားသည္။ အိႏၵိယသား မူဆလင္ဘခင္ႏွင့္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာမိခင္တို႔ေပါင္းသင္း၍ ေပါက္ဖြားလာသူမ်ားကို ဇာဗာဒီ(Zerbadee)မ်ား(သို႔) ျမန္မာ မူဆလင္မ်ားဟု အမည္တပ္ခဲ့ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။

ရခိုင္ဘုရင္တို႔က စစ္သံု႔ပန္းအျဖစ္ ဖမ္းဆီးေခၚလာေသာ မူဆလင္မ်ားကို “ကမန္” ဟုတစ္မ်ဳိး၊ ရခိုင္မူဆလင္ဟုတစ္မ်ဳိး၊ ခြဲျခားအမည္တပ္ခဲ့ေၾကာင္း သန္းေခါင္စာရင္းမ်ား၌ ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ျပင္ ၿဗိတိသွ်ေခတ္၌ပင္ ၁၈၆၉ ခုစူးအက္တူးေျမာင္းပြင့္ၿပီးေနာက္ လယ္ယာေျမတိုးခ်ဲ႕စဥ္လယ္ယာ လုပ္သားအျဖစ္ စစ္တေကာင္းခရုိင္မွ တံခါးမရွိဓါးမရွိ ဝင္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားက စစ္တေကာင္းသားက်ား (Chittagonian)ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။ ထိုအမည္ကို မစၥတာစမတ္(R.B Smart,1917)ႏွင့္ ဂ်ိန္းဘတ္စတာ(Jame Baxter,1939)တို႔က ၎တို႔၏မွတ္တမ္းမ်ား၌ သံုးခဲ့ၾကသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးသည္ထိ “ရုိဟင္ဂ်ာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရမေပၚေသးေခ်၊

ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးရစ၌ ေရာင္စံုသူပုန္ ထၾကေသာအခါ ရခိုင္အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္လည္း ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္သမားမ်ားက “မူဂ်ာဟစ္” (ကုလားသူပုန္) သူပုန္ထခဲ့ၾကသည္။ မူဆလင္ျပည္နယ္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထိုသူပုန္တို႔ႏွင့္ အရပ္ရပ္မွလာေရာက္ၾကေသာ မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပူးေပါင္းၿပီး ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ နယ္ေတာင္ပိုင္း အလယ္သံေက်ာ္ေက်းရြာ၌ ၁၉၅၁-ခုႏွစ္၊ ဇြန္လတြင္ ညီလာခံက်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ထိုညီလာခံဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ ျမန္မာအစိုးရထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာေရးၿပီး မူဆလင္ျပည္နယ္ ဖြဲ႔ေပးေရးအပါအဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္အမ်ားအျပား တင္ျပခဲ့သည္။ ထိုစာ၌လည္း “မူဆလင္လူမ်ဳိး” ဟူ၍သာသံုးႏႈန္းခဲ့သည္။ “ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး” ဟူ၍မသံုးႏႈန္ခဲ့ျခင္းမရွိပါ။ “ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး” ဟူ၍ မသံုးႏႈန္းေခ်။ ၁၉၅၁-ခုၾသဂုတ္လ(၂၀)ရက္ထုတ္ ဂါဒီယန္အဂၤလိပ္သတင္းစာ၌ “ရုိဝန္ၫွာ” ဟူေသာ ေဝါဟာရကို စတင္သံုးစြဲခဲ့သည္။ ဘူးသီးေတာင္ပါလီမန္အမတ္ မစၥတာအဗၺဒူဂါဖားက ေဆာင္းပါး တစ္ေစာင္ေရးၿပီး ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ မူဆလင္မ်ားမွ ရခိုင္ေဝသာလီေခတ္ မဟာတိုင္းစၿႏၵားလက္ထက္ကပင္ သဘၤာပ်က္၍ေရာက္လာေသာ အာရပ္အႏြယ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမိုင္းလိမ္ေရး၍ တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ “ရုိဝန္ၫွာ” “ရုိဟင္ဂ်ာ” ေဝါဟာရေပၚ ေပါက္လာပံု သမိုင္းအစျဖစ္သည္။ ဤသမိုင္းလိမ္မႈကို ဂါဒီယန္သတင္းစာ၌ပင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ေဖာ္ဇံက ၁၉၅၁-ခု၊ စက္တင္ဘာလ(၆)ရက္၌ တံု႔ျပန္ေခ်ပခဲ့သည္။ ထိုေဆာင္းပါးကို ရခိုင္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ဦးဘစံက သမိုင္းလိမ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဝဖန္းၿပီး ၎တို႔မွာ စစ္တေကာင္သားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။

ၿဗိတိသွ်ေခတ္၌ တံခါးမရွိဓါးမရွိ ဝင္ေရာက္အေျခစိုက္ၾကေသာ စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီ တို႔၏ဒဏ္ကို ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ေဒသခံရခိုင္အမ်ားအႀကီးအက်ယ္ ခံခဲ့ရ သည္။ စစ္အတြင္း ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းျဖစ္၍ ေဒသခံရခိုင္မ်ားေသသူေသ၊ ေျပးသူ ေျပးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ထိုနယ္ကို စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ား ရာႏႈန္းျပည့္အုပ္စိုးမိသြားသည္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦး၌ မိမိေက်းရြာသို႔ျပန္လာၾကေသာ ရခိုင္တို႔အား မူဂ်ာဟစ္သူပုန္မ်ား ေမာင္းထုတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေျပးၾကရျပန္သည္။ ရခိုင္ေက်းရြာ (၆၁)ရြာ ၿပိဳပ်က္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၂-ခုႏွစ္ကာလ ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ မူဂ်ာဟစ္ သူပုန္ထသည့္ကာလ (၁၉၄၂-၅၈) ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ားမွာ သိန္းခ်ီရွိေနသည္။ ထို IDP မ်ားအေရးကို လူ႔အခြင့္အေရးရႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ ၎တို႔သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုးရႈံးေနေသာ တိုင္းရင္းသားဒုကၡသည္ အစစ္အမွန္မ်ား ျဖစ္သည္ဟုဆိုရပါမည္။ ထိုရခိုင္ေဒသခံတို႔အား ၿဗိတိသွ်ေခတ္၌ စစ္တေကာင္းနယ္မွ တံခါးမရွိ ဓါးမရွိ ဝင္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီနယ္ခ်ဲ႕သမားတို႔က အၾကမ္းဖက္ ေမာင္းထုတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခု ေဒသခံရခို္င္မ်ားႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသားၿမိဳ၊ သက္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္လူမ်ဳိးစုအားလံုး အေရအတြက္မွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္၌ (၁၀%)ပင္ မရွိေခ်။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၌ (၁၅%)ခန္႔သာ က်န္ေတာ့သည္။ ဤအေျခအေနမွာ ရခိုင္ေဒသခံတို႔အတြက္ ရင္ေလးစရာျဖစ္လာသည္။ ဤသမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ျပင္ပသတင္းမီဒီယာမ်ား ေလ့လာတင္ျပသင့္သည္။ လူမသိသူမသိေသာ အေမ့ခံရခိုင္ရြာပုန္း ရြာေရွာင္ IDP မ်ား၏ ခံစားခ်က္မ်ားကို ေမးျမန္းစုံစမ္း၍ ကမၻာ့မီဒီယာပရိသတ္အား အသိေပးသင့္သည္။ ထိုမီဒီယာ ပရိသတ္၏ ကရုဏာသတ္မူ၊ ကိုယ္ခ်င္းစာမူ ကိုရခိုင္ရြာပုန္း ရြားေရွာင္မ်ား ခံစားထိုက္သည္။ ယခု ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနသည္။ ျပည္ပမီဒီယာ သတင္းထုတ္လႊင့္ ခ်က္မ်ား၌ “ရုိဟင္ဂ်ာ” အမည္ခံသူတို႔သာ အဖိႏွိပ္ ခံဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ ေပၚလြင္ေအာင္ မီးေမာင္ထိုးျပေနၾကသည္။

ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားရခိုင္ဗုဒၶဘာသာမ်ား “ရုိဟင္ဂ်ာ” အမည္ခံသူတိုထံ ႏွစ္ေပါင္း(၆၀)ခန္႔ၿခိမ္းေျခာက္၊ အႏုိင္က်င့္၊ ေမာင္းထုတ္ခံခဲ့ရပံုမ်ားကိုမူ၊ တလံုးတပါဒမွ် မထုတ္လြင့္ခဲ့ၾကဖူးေခ်၊ ဤရခိုင္ရြာပုန္းရြာေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ားကိစၥ မွန္မမွန္ကို ေဒသခံ သတင္းေထာက္မ်ားထံမွ တစ္ဆင့္ စံုစမ္းသိရွိႏုိင္ပါသည္။ ၎ဒုကၡသည္တို႔ ၿမိဳ႕ေပၚရပ္ကြက္မ်ားသို႔ ထြက္ေျပးလာရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို စံုစမ္းၾကည့္ပါက စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း၊

“ရုိဟင္ဂ်ာ” အမည္ခံ သူတို႔အား “နယ္သစ္ခ်ဲ႕ထြင္သူမ်ား”ဟု သံုးႏႈန္းခဲ့ျခင္းမွာ စာေရး ဆရာႀကီး ေမာင္ထင္ေနာက္သို႔လိုက္၍ သံုးႏႈန္းျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ဆရာႀကီးမွာလြတ္လပ္ေရးရစ၌ ရခိုင္တိုင္းမင္းႀကီးအျဖစ္ အမူထမ္းခဲ့ဖူ၍ ရခိုင္ေဒသအေျခအေနကို ေကာင္းစြာသိသူျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးက “ရခိုင္ျပည္နယ္အစီရင္ခံစာ” ၌”စစ္ၿပီးေခတ္ စစ္တေကာင္းနယ္သားတို႔၏ ဝါဒသည္ နတ္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္းရွိ မယူေတာင္တန္းေဒသႏွင့္ ကုလားပန္ဇင္း ျမစ္ဝွမ္းေဒသတို႔ကို နယ္ေျမသစ္ အျဖစ္ျဖင့္ အေျခစိုက္ရန္ဟူေသာ ဝါဒျဖစ္သည္”ဟု ေရးခဲ့သည္။ (ျမဝတီ ၁၉၆၀ ဇူလိုင္) မွန္ပါသည္။ သူတို႔နယ္ၾကျခင္းသာ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာမ်ားမွ အသက္လု ထြက္ေျပးလာၾကရသည္။ ယခု ေမာင္ေတာႏွင့္ဘူသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားကို သူတို႔လူဦးေရး လႊမ္းမိုးမူကို လက္နက္သဘြယ္ အသံုးျပဳ၍ ျမန္မာအစိုးရ အဆက္ဆက္ထံ “မူဆလင္ျပည္နယ္” ထူေထာင္ေပးရန္ ၎တို႔ေတာင္ ဆိုခဲ့ၾကသည္။ မူဂ်ာဟစ္ သူပုန္ထခဲ့ၾကသည္။ RIF, RSO အစရွိေသာ ေျမေအာက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ထူေထာင္၍ ျမန္မာအစိုးရကို အၿမဲတမ္းအေႏွာင့္အယွက္ ေပးခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္ မူေၾကာင့္ ေဒသခံတို႔မွာ က်ီးလန္႔စာစားျဖစ္ေနရသည္။ ၁၉၈၈-ခု၊ ေမလ(၁၃)ရက္ေန႔၌ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ေပၚရွိ ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာတို႔အား အၾကမ္းဖက္ သုတ္သင္ပစ္ရန္ “ရုိဟင္ဂ်ာ” အမည္ခံသူတို႕၏အႏၱရာယ္မည္မွ်ႀကီးေၾကာင္းမွန္းဆႏုိင္သည္။

“ရုိဟင္ဂ်ာ”အမည္ခံသူတို႔၏ အႏၱရာယ္မွာ ေဒသခံ (ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ သက္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္) တို႔ႏွင့္သာဆိုင္သည္ဟုမျမင္ဘဲ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ တိုင္းရင္းသား အားလံုးႏွင့္ဆိုင္ေသာ”ဘံုျပႆနာ” ျဖစ္သည္ဟု ျမင္ဖို႔လိုပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ထိုေဒသမွာ “ရုိဟင္ဂ်ာ”အမည္ခံတိုင္းရင္းသားအေယာင္ေဆာင္ ဘဂၤါလီမူဆလင္တို႔၏ လူဦးေရဆူနာမီလႈိင္းတံပိုး မ်ားေအာက္၌
စံုးစံုးျမဳပ္သြားမည္မွာေသခ်ာသည္။ ထိုအႏၱရာယ္ႀကီးကို ညီအစ္ကို တိုင္းရင္းသားအေပါင္း လက္တြြဲဟန္ံတားႏုိင္ပါမွ ၎တို႔၏ နယ္သစ္ခ်ဲ႕ထြင္မူကို ကာကြယ္ႏုိင္မည္ေၾကာင္း တင္ျပရပါသည္။

Posted in: အၾကမး္ဖက္သမားမ်ား