ဥေရာပဖလား ေဘာလံုးၿပိဳင္ပဲြ (ပိုလန္ – ယူကရိန္း)

၁၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ဥေရာပဖလား ခ်န္ပီယံရွစ္ ေဘာလံုးပဲြေတြကို ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ဇြန္ လ ၈ ရက္ေန႔မွာ ပိုလန္နိုင္ငံနဲ႔ ယူကရိန္းနိုင္ငံတို႔က ပူးတဲြအိမ္ရွင္အျဖစ္ လက္ခံက်င္းပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခု ၿပိဳင္ပဲြသမိုင္းေၾကာင္းအရ ၁၉၂၇ မွာ ျပင္သစ္ေဘာလံုးအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ အတြင္းေရးမႉး ဟန္နရီ ဒီေလာေနက ဥေရာပနိုင္ငံ ေဘာလံုးအသင္းေတြ တေပါင္းတစည္းထဲ က်င္းပဖို႔ စတင္စီစဥ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လံုေလာက္တဲ့ ေထာက္ပံ့မႈမရလို႔ ၁၉၆၀ ခုနွစ္မွသာ ဥေရာပ ဖလားအိပ္မက္ကို စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္နိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၀ အထိ ဥေရာပဖလား အုပ္စုပဲြစဥ္ေတြ မရွိဘဲ ေနာက္ဆံုးအဆင့္သာရွိၿပီး ၄ သင္းသာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ျပဳခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေျခစစ္ပဲြေအာင္ ၁၆ အသင္းအထိ ခြင့္ျပဳၿပီး အုပ္စု ၄ စုခဲြကာ က်င္းပေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥေရာပဖလား ၿပိဳင္ပဲြ သမိုင္းအက်ဥ္း

၁၉၆၀ – ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ဥေရာပဖလား ခ်န္ပီယံရွစ္ၿပိဳင္ပဲြကို ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာ စတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ဆိုဗီယက္ယူနီယံနိုင္ငံက ဗိုလ္စဲြခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၆ မွာ ကမာၻ႔ဖလားရရွိမယ့္ အဂၤလန္အသင္း ပါ၀င္ခဲ့ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ဘဲ ဂိုသမား ေဂၚဒန္ဘန္႔ကေတာ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဂိုးသမားအျဖစ္ ေဘာလံုးပရိသတ္ေတြရဲ့ အားေပးမႈ ကိုရရွိခဲ့ပါတယ္။

၁၉၆၄ – ယခု အခ်ိန္မွာ နာမည္ႀကီး ေရပန္းစားေနတဲ့ စပိန္အသင္းဟာ ဥေရာပ ဖလားႀကီးကို ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ က်င္းပတဲ့ ၁၉၆၄ နွစ္မွာပဲ ဆြတ္ခူးနုိင္ခဲ့ပါတယ္။ စပိန္အသင္းက အိမ္ကြင္းေျမမွာ လူး၀စ္ ဆြာရက္စ္ ဆိုတဲ့ ကစားသမားရဲ့ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ဖလားရယူနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၄ ကစၿပီး နိုင္ငံတကာ ပဲြစဥ္ေတြမွာ စပိန္အသင္းဟာ ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔ ေ၀းေနခဲ့ၿပီး ၂၀၀၈ ခုနွစ္မွသာ ျပန္လည္ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိေနတဲ့အသင္း ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၆၈ – အိမ္ကြင္း အားသာခ်က္နဲ႔အတူ အီတလီအသင္းဟာ ေရွ႕ခ်န္ပီယံေတြျဖစ္တဲ့ ဆိုဗီယက္နဲ ့စပိန္နည္းတူ အိမ္ရွင္လုပ္ၿပီး ခ်န္ပီယံဆုကို ရယူနိုင္ခဲ့ပါတယ္။ နာမည္ႀကီး အဂၤလန္ကေတာ့ ေနာက္ဆံုး ၄ သင္းအဆင့္ကို ေရာက္ခဲ့ေပမယ့္ ယူဂိုစလားဗီးယားနဲ႔ပဲြမွာ ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့သလို အဂၤလန္ကစားသမား အလန္ မူလာရီဟာ အနီကတ္ ျပခံရၿပီး ပဲြခ်ိန္အတြင္း အထုတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

၁၉၇၂ – လက္ရွိခ်န္ပီယံ အေရွ႕ဂ်ာမနီ အသင္းက ဘယ္ဂ်ီယန္ေျမမွာ ဖလားယူနိုင္ခဲ့ၿပီး ယခုလက္ရွိ ဘိုင္ယန္ျမဴးနစ္ ဥကၠ႒ ဖရန္႔ ဘက္ခမ္ေဘာင္၀ါက အေရွ႕ဂ်ာမနီ အသင္းနဲ႔အတူ နာမည္ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့ပါတယ္။

၁၉၇၆ – ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယားဟာ လက္ရွိခ်န္ပီယံ အေေနာက္ဂ်ာမနီကို ပယ္နတီ အဆံုးအျဖတ္နဲ႔ ဖလားရယူသြားၿပီး ထူးထူးျခားျခားအျဖစ္ ေ၀လ ေဘာလံုးအသင္းကလည္း ၿပိဳင္ပဲြအတြင္း ေျခစြမ္းျပနိုင္ခဲ့ကာ ဆီးမီးဖိုင္နယ္အဆင့္ထိ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

Ref: BBC

၁၉၈၀ – ၿပိဳင္ပဲြပံုစံကို ျပန္လည္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး ဖိုင္နယ္အုပ္စုပဲြေတြမွာ အသင္း ၈ အထိ ပါ၀င္လာပါတယ္။ အေရွ႕ဂ်ာမနီမွာ ဥေရာပတေလွ်ာက္ ဆက္လက္ ႀကီးစိုးခဲ့ၿပီး ဖလားရယူနိုင္ခဲ့သလို ဘယ္ဂ်ီယမ္ အသင္းဟာလည္း ဖိုင္နယ္အထိ တက္ေရာက္ၿပီး ဖလားရခါနီးမွ အေရွ႕ဂ်ာမနီကို ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၈၄ – ျပင္သစ္အသင္းဟာ အိမ္ကြင္းေျမမွာ ဥေရာပဖလားကို ျပန္လည္ဆုပ္ကိုင္နိုင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၂ ကမာၻ႔ဖလားမွာ ၿပိဳင္ဖက္ အေရွ႕ဂ်ာမနီကို ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့မႈကို ေျခဖ်က္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ယခု လက္ရွိ ဥေရာပ ေဘာလံုးအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ မစ္ရွယ္ ပလာတီနီဟာ ၁၉၈၂ ခ်န္ပီယံ ျပင္သစ္အသင္းကို ဦးေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၈၈ – ဥေရာပမွာ နယ္သာလန္တို႔ တစခန္းထနိုင္ခဲ့ၿပီး နယ္သာလန္အသင္းမွ မာကို ဗန္ဘက္စတန္ဆိုတဲ့ ဂႏၴ၀င္ ကစားသမား ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဗန္ဘက္စတန္­ဟာ ယခု ကမာၻ႔အေကာင္းဆံုးကလပ္လို ့ဆိုတဲ့ ဘာစီလိုနာ အသင္းမွာလည္း ကစားခဲ့ဖူးၿပီး ကလပ္အသင္းရဲ့ ဂႏၴ၀င္ ကစားသမားအျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ျခင္းခံထားရပါတယ္။

၁၉၉၂ – ဒိန္းမတ္အသင္းအတြက္ ဆန္းၾကယ္စရာေတြ ျဖစ္လာခဲ့နွစ္ပါ။ ဒိန္းမတ္အသင္းဟာ ဆြီဒင္ေျမမွာ က်င္းပတဲ့ ဥေရာပဖလားေျခစစ္ပဲြကို မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႔ ယူဂိုစလားဗီးယား နုိင္ငံရဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ အစားထိုး ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဖိုင္နယ္အထိ တက္ေရာက္လာခဲ့ၿပီး အင္အားႀကီး ဂ်ာမနီကို အနိုင္ယူကာ ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ဖလားရယူနိုင္ခဲ့ကာ ဒိန္းမတ္နိုင္ငံသားေတြ ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ရတဲ့နွစ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၆ – ေဘာလံုးအားကစား စတင္ေမြးဖြားရာလို႔ဆိုတဲ့ အဂၤလန္ေျမမွာ က်င္းပခဲ့ၿပီး အဂၤလန္အသင္းဟာ ဆီးမီးဖိုင္နယ္အဆင့္အထိ တက္ေရာက္ၿပီးမွ ဂ်ာမနီအသင္းကို ပယ္နတီျဖင့္ ႐ံႈးနိမ့္ကာ ဖလားနဲ႔ ပြတ္ကာသီကာ လဲြခဲ့ရပါတယ္။ ဂ်ာမနီအသင္းက ဖိုင္နယ္မွာ ခ်က္ဇ္အသင္းကို ၀င္ဘေလ ကြင္းႀကီးမွာ အနိုင္ယူၿပီး ေအာင္ပဲြခံနိုင္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၀ – အဂၤလန္အသင္းဟာ အုပ္စုကေန လွည့္ျပန္ခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉၈ ကမာၻ႔ဖလားခ်န္ပီယံ ျပင္သစ္က ဥေရာပ သရဖူကို ပူးတဲြ အိမ္ရွင္နိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဘယ္ဂ်ီယန္နဲ႔ ေဟာ္လန္နိုင္ငံတို႔မွာ ေအာင္ပဲြခံနိုင္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၄ – ေဘာလံုး၀ါသနာရွင္ေတြ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အသင္းခ်န္ပီယံ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ေပၚတူဂီအသင္းဟာ အိမ္ကြင္းမွာ ဖလားယူဖို႔ရန္ ဖိုင္နယ္အထိ ေရာက္ရွိခဲ့ေပမယ့္ ဂရိအသင္းရဲ့ ခံစစ္က်စ္လစ္တဲ့ ေနာက္တန္းကို အေရးနိမ့္ခဲ့ၿပီး ဂ်ာမနီ နည္းျပ ေအာ္တို ရီေဟးဂယ္ရဲ့ ဦးေဆာင္မႈနဲ ့ ဂရိအသင္း ခ်န္ပီယံျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၈ – အသင္းအားလံုးဟာ ေျခစြမ္းခ်င္း သူမသာကိုယ္မသာနဲ႔ ပဲြစဥ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ၾကည့္ေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ ၾသစႀတီးယားနဲ႔ ဆြစ္ဇာလန္နိုင္ငံမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ဥေရာပ ခ်န္ပီယံလုပဲြမွာ စပိန္အသင္းဟာ ၄၄ နွစ္ၾကာ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနခဲ့ရတဲ့ ဖလားႀကီးကို စပိန္ေျမသို႔ သယ္ေဆာင္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။

မၾကာမီ က်င္းပေတာ့မည့္ ယူရို ၂၀၁၂ အုပ္စုဇယား

အုပ္စု (A)

ခ်က္ဇ္

ဂရိ

ပုိလန္ (အိမ္ရွင္)

႐ုရွား

အုပ္စု (B)

ဒိန္းမတ္

ဂ်ာမနီ

ေပၚတူဂီ

နယ္သာလန္

အုပ္စု (C)

ခ႐ိုေအးရွား

အီတလီ

အိုင္ယာလန္

စပိန္

အုပ္စု (D)

အဂၤလန္

ျပင္သစ္

ဆီြဒင္

ယူကရိန္း (အိမ္ရွင္)

http://burma.irrawaddy.org/archives/11249

Posted in: အားကစား